«Gai garrantzitsuen inguruan landu behar du bere sormena artistak»

Bere sorkuntza lanik ezagunenaren gerizpean bizi da David Lloyd komikigilea (Enfield, Ingalaterra, 1950). Lehenago egin zuen beste lanik, eta baita ondoren ere, baina Alan Moore gidoigilearekin batera sortu zuen V for Vendetta kultuko komiki liburuak eman dio ospea. Hari esker dunahi duen ofizioan lan egiteko aukera, eta nahi dituen enkarguak onartzeko askatasuna. Lan haren itzalak ekarri du Iruñera ere. Bere lanari buruzko erakusketa bat jarri du, igandera bitartean, Nafarroako Komikiaren II. Azokan.

1982an kaleratu zenuten V for Vendetta-ren lehen atala. Nola ikusten duzu lan hura orain?

Nire ibilbidearen hasiera unea izan zen. Horregatik naiz, batez ere, ezaguna. Ia globalki argitaratu da lan hori. Oso liburu esanguratsua da, zerbait garrantzitsua esaten duena. Maiz galdetzen didate hartaz egin dudan gauza bakarra izan balitz bezala, baina oso pozik nago lan harekin. Azken finean, jende multzo ikaragarriarengana heldu da lana, eta arrakasta handia izan du. Hunkitu egiten du jendea, suspertu, eta baita hezi ere. Oso harro nago haren parte izateaz. Artista gisa, nire aurkezpen txartela ere bada, eta nire izenarekin batera doa egiten ditudan lan berrietan. Batzuetan, funtzionatzen du; beste batzuetan, ez.

2005ean kaleratu zenuen Kickback liburuan, adibidez, hori da azalean zure izenaren ondoan ageri den leloa: «David Lloyd, V for Vendetta-ren sortzailea».

Nik egin nituen liburu horren gidoiak eta marrazkiak. Oso harro nago egindako lanaz; serioa da, eta garrantzitsua da bertan esaten dena ere. Baina, kasu horretan, publizitate handirik ez nuen izan, eta alferrekoa izan zen nire aurkezpen txartel hori. V for Vendetta-k aske egin nau nahi dudana egin ahal izateko. Arrakasta izan zuen zinemarako egokitzapena atera baino lehen, eta are handiagoa egokitzapen haren ondoren.

Eta zer da, beraz, askatasun horrekin egiten duzuna?

Web orrialde batekin nabil orain. www.cartoonclassroom.co.uk du izena. Erresuma Batuan eta Irlandan egiten diren arte sekuentzialei buruzko lanak zentralizatzea da nire asmoa. Eta Alan Moorerekin egindako lanari esker soilik egin dezaket hori.

Sinbolo bat ere bilakatu da V pertsonaia nagusiaren maskara. Erresistentziaren eta matxinadaren ikur. Zer sentitzen duzu manifestariak hura jantzita ikustean?

Ikaragarria da. Che Guevararen aurpegia da gisa horretako beste sinboloetariko bat. Protestetan erabiltzen zuen jendeak, iraultzailea zelako. Oso pozik nago jendeak irudi hori erabiltzen duelako. Arte sekuentzialetan egiten denak beste edozein mediotan egiten duenak beste garrantzia izan dezakeen froga nabarmena da. Jendea hunkitu, piztu eta mugitzeko gaitasuna du. Maskara, noski, filmaren merchandising gisa saltzen da, baina, bestalde, liluragarria da jendeak erabilera hori ematea.

Zure bi lan horiei buruz hizketan ari zinela, esaldi bera errepikatu duzu: «Zerbait garrantzitsua esaten dute». Zer da, zure ustez, esateko garrantzitsua den hori?

Mendeku istorio sinple bat ongi dago. Beste zerbaitekin bazabiltza eta atseden hartu nahi baduzu, oso ongi daude halakoak. Baina, aukera izanez gero, esateko zerbait duten lanak gustatzen zaizkit niri. Hori da V for Vendetta-ren kasua, noski, baina antzekoa da Kickback-en lantzen dudan gaia: ustelkeria. Gizartearen ustelkeriaz ari da lehena, eta indibiduoarenaz bigarrena. Jamie Delano komikigilearekin egin nuen The Horrorist izeneko beste lan bat ere. Hirugarren munduak mendeku hartzen zion lehenari, halako mamu moduko baten bidez. Oso lan politikoa zen, baita oso istorio ona ere. Garrantzitsua den zerbaiten inguruan landu behar luke bere sormena artistak. Ezinbestekoa iruditzen zait.

Beraz, V pertsonaiaren maskara jantzita egiten dituzu zuk ere komikiak?

Oso metafora interesgarria da, eta egia da neurri batean.

Merkatu zabalera heltzeko hizkuntza indartsua du Erresuma Batuko komikigintzak: ingelesa. Halere, tarteko espazio batean dagoela dirudi, AEBetako komikigintzaren eta Frantzia eta Belgikakoaren artean. Ez dagoindustriarik.

Inolaz ere ez. Garai batean izan genuen, baina argitaletxeetako arduradunek ez zuten komikiekiko fede eta ardura handirik erakutsi. Urtean titulu gutxi batzuk baino ez ditugu orain. AEBetan egiten dute lan sortzaile britainiar gehienek. Talentu indibiduala kontuan hartu gabe egiten zuten lan 80ko hamarkadan Erresuma Batuko argitaratzaileek. Ez zieten baliorik aitortzen sortzaileei. AEBetako argitaletxeetako arduradunak ohartu ziren sortzaile haiek ez zutela jasotzen merezi zuten tratua, eta gonbidatu egin zituzten haiekin lan egitera. Askok hala egin genuen.

Iruñeko erakusketan, gerrari buruzko irudi errealistak, superheroiak, zientzia fikzioa... Denetarik egiteko prest egon behar du komikigileak?

Oso erraz aspertzen naiz ni. Adibidez, ezin naiz gauza bera egiten denbora gehiegi egon. Gustagarria da estilo ezberdinak lantzea. Lanaren arabera da. Gerrari buruz egin nuen serie hura [War Story], adibidez, oso zehatza zen, pisu historiko handikoa, eta horregatik, marrazkiak ere halakoak ziren, errealistak eta zehatzak. Ikaragarrizko lana dute atzean halako lanek.

Aske sentitzen zara gustuko ez dituzun lanei ezetz esateko?

Bai, baita V for Vendetta baino lehen ere. Hasieratik erabaki nuen bankuan beti diru pixka bat behar nuela. Lankideak ikusten nituen beti fakturekin borrokan, eta ezin aukeratuz egin nahi zutena. Hasieratik erabaki nuen ez nintzela lanetik lanera saltoka ibiliko. Ez dut halako artista izan nahi. Marrazten duzuna aukeratzeko askatasunik gabe, ez dago adierazpen artistikorako aukerarik. Beti eutsi diot horri.

Kritiko mintzo zara superheroien komikiei buruz. Zergatik?

Ez ditut superheroiak kritikatzen, per se. Haien onespen mailak medioa distortsionatu izana kritikatzen dut. Tristetu egiten naiz horrekin. Ez da, agian, medioa distortsionatzen dutela, baina bai jendeak hari buruz duen pertzepzioan gogor eragiten duela. Kalean komikiez galdetuta, Batman eta Superman soilik aipatuko dizkizute. Eta hori baino gehiago dira, askoz gehiago. Horregatik erabiltzen dut azken aldian arte sekuentziala hitza. Gauza asko hartzen ditu bere barnean. Asko kezkatzen nau gure lanak duen irudiak. Jendeak orokorrean ematen diona baino balio handiagoa ematea nahi nuke.

Komikietan onomatopeiak erabiltzearen kontra agertu zara behin baino gehiagotan. Zergatik?

Barregarria iruditzen zait helduentzako komikietan onomatopeiak erabiltzea. Umeentzat entretenigarria izan liteke, eta ongi egon daiteke. Nire ustez, zaila da onomatopeia horiek era artistiko batean txertatzea ere. Badago oso ongi integratzen dituenik, baina horiek gabe ere oso ongi adieraz daiteke gertatzen ari dena. Ez da hitzik behar. Pertsonaiaren gogoetak erakusten dituzten bunbuilak ere ez zaizkit gehiegi gustatzen; jendeak ez ditu ongi hartzen. Komikiez aparteko publikoaz ari naiz. Klixe bat dira. Eta nik ahalik eta publikorik zabalenera heldu nahi dut beti. Erakutsi egin nahi diet zeinen ederrak izan daitezkeen.