“Hitzak dira, baina geziak ere izan zitezkeen”. Noam Chomsky hizkuntzalari eta pentsalari ezagunaren liburu batean topatutako hari muturrei jarraika ailegatu zen Petti musikaria Manipulazio mediatikoaren 10 estrategiak izeneko dekalogora, eta hasieratik ikusi zuen argi ideia horrekin disko bat egiteko aukera. Chomskyren ikerketak oinarri hartuz osatu zuen zerrenda hori Sylvain Timsit-ek, eta izugarrizko hedapena izan du sarean. Musikariak Harkaitz Cano idazleari eskatu zion estrategia horietako bakoitzari hitzak sortzeko, eta, besteak beste, rocka, folka, bluesa eta bossa nova uztartzen dituen disko kontzeptual bat osatu du haiekin: Manipulazio estrategiak. Bi urte pasa eman ditu horretan, eta martxoaren 15ean aurkeztuko du zuzenean, Bilboko Guggenheim museoan, Loraldia jaialdian.
Oraingoz, Helduentzako sehaska kanta izeneko abestia soilik egin dute publiko. Hemen entzungai.
Estrategiei ateratako poesia
“Disko bat baino gehiago, kultur artefaktu bat da hau”, azaldu du Pettik, “eta hau aurkezteko ez zegoen jaialdi hau baino leku hoberik”. Izan ere, geruzaz geruza joan da proiektua osatuz eta forma hartuz. Chomskyren gogoetak oinarrian, Timsiten dekalogoa haren gainean, Canok estrategia bakoitzari sortutako poemak gero, eta, azkenik, Pettiren musika guztiaren gailurrean. Eta, horregatik, musikariak zehaztapena egin du: “Ez ditut estrategia horiek kantatzen, baizik eta estrategia horiei Canok egin dizkien hitzak. Poesia bihurtu ditu hitz horiek”.
Hitz bakoitzari jarri beharreko musika hautatzea izan da sorkuntza prozesuko zatirik “konplexuena”, musikariaren ustez. “Badira hitz asko umore aldetik hartzen ahal direnak, edo hartzen ahal direnak bertze alde batetik ere, eta gehien kostatu zaidana izan da aukeratzea bakoitzaren doinuak nondik nora joan behar zuen”. Canok lortutako poetikotasuna laudatu du musikariak, baita hitzei eman dien ironia puntua ere. Musikariak zehaztu duenez, gainera, hitzak bere euskalkira gerturatzen saiatu da idazlea, eta, horretarako, Nafarroa iparraldeko doinu eta hitzak txertatu ditu hitzetan.
Pettiren zuzenekoetan ohiko kolaboratzaile diren Etxeko Uzta musika taldeko kideak izan ditu alboan grabazioan, eta, besteak beste, Juantxo Zeberio piano jotzaileak eta Et Incarnatus orkestraren hari laukoteak ere lagundu dute. Eta izan ditu gonbidatu gehiago ere. Angel Unzuk hainbat moldaketa egin ditu, Toño Muro Balerdi Balerdi taldeko gitarra jotzaile eta abeslariak ere hartu du parte beste abesti batean, eta Gorka Benitez saxofoi jotzailea, Raul Gartzia zerra musikal jotzailea, eta Maite Larburu musikaria ere badaude diskoan.
Ahotsa, lehen lerroan
Diskoak hiru kantu elektriko ditu, baina nagusiki akustikoa da lana, Pettiren hitzetan, eta ahotsa lehen lerroan mantentzea izan da asmoa hasieratik. “Ongi ulertzeko kantatzen diren hitz guztiak”. Berako Atala estudioan grabatu ditu abesti elektrikoak Iñigo Irazoki teknikariarekin batera, eta musikari guztiak elkarrekin arituta, eta Tolosako Bonberenea estudioan grabatu ditu gainerako guztiak. Karlos Osinaga izan da teknikari, kasu horretan, eta hark egin ditu nahasketa eta masterizazio lanak ere: “Abesti elektrikoetan eta akustikoetan ahotsa orekatuta gelditzea nahi genuen”, azaldu du musikariak.
Hamar abesti sortu ditu, guztira, baina hamaika pista ditu diskoak, kantu horietako bat bi bertsiotan utzi baitute: akustikoan lehenik, eta elektrikoan gero.
Canoren lana ere goretsi du. Pettik gogoratu duenez, idazleak eta berak Bilbon egin zituzten lehen kolaborazioak, eta Loraldia jaialdian elkarrekin aritutakoak ere badira. Geroztik, musikariak maiz jo du harengana abestientzako hitz eske edo ingelesezko abestien itzulpen bila. “Makina bat da itzulpenak egiten ere”, esan du. Eta, Pettiren hitzetan, ez soilik ongi itzultzen dituelako, baizik eta jatorrizko melodiarekin abestu ahal izateko zehatz moldatuta ematen dituelako. Eta horregatik guztiagatik izan zuen buruan haren izena Chomskyren gogoetetan oinarritutako hamar manipulazio estrategiak moldatzeko ere.
Gorritik granaterako bidea
Zart kolektiboak argitaratuko du diskoa, eta Alain Urrutia artistak egin du azaleko irudia. Zuria da atzealdea, eta, haren gainean, pixkanaka gorri garbi batetik granate ilun baterantz doan lerro fineko irudi geometriko abstraktu bat jarri du sortzaileak. Urrutia zuri-beltzean aritu ohi da lanean, baina Pettiri diskoko musika zer kolorerekin lotzen zuen galdetu ostean hautatu zuen gorria. Bilboko emanaldian bertan egongo da lana erosteko aukera, bai eta Zart kolektiboaren webgunean ere gero.
Cano ezingo da Loraldiko emanaldian egon, eta, haren ordez, Ana Galarragak irakurriko ditu bere testuak egun horretan, eta Etxeko Uzta taldekoak Zeberio eta Et Incarnatus laukotea izango dituzte ondoan oholtzan. Bilboko emanaldiaz gainera, Iruñean eta Donostian ere izango direla iragarri du Pettik, baina kasuan kasuan taldearen formatua moldatu beharko dutela azaldu du. Beraz, Loraldikoa izango da, oraingoz behintzat, talde osoa ikusteko aukera bakarra. Amaia Ocerin jaialdiko komunikazio arduraduna pozik azaldu da proposamena estreinatzeko aukeragatik. “Ohore bat da festibalarentzat”.
