Erradiazio isuri baten zantzuak atzeman dituzte airean Eskandinavian, eta galdera bat dabil bolo-bolo: non dago isuriaren iturria?
Zesio-134, kobalto-60 eta rutenio-103 isotopo erradioaktiboak atzeman dituzte Norvegiako iparraldeko eta Spitsbergen uharteetako estazioetan, baita Helsinkin eta Stockholmen ere.
Ezohiko isotopo konbinazioak susmoa sortu du, halakoak tipikoak direlako zentral nuklearretako istripuetan, adituek esan dutenez. Suediako Erradiazio Segurtasun Aginteak (SSM) adierazi du neurtutako mailek ez dakartela arriskurik gizakien osasunarentzat, baina isuria nondik datorren ez dakitela gaineratu dute.
Vienan egoitza duen CTBTO Proba Nuklearrak Erabat Debekatzeko Itunaren Erakundeko ordezkariek adierazi dute litekeena dela isuria «iturri zibil» batetik atera izana, eta hori non egon daitekeen adierazteko mapa bat argitaratu dute. Mapan Eskandinavia iparraldeko eta Errusiako eremuak nabarmendu dituzte, eta horietan hainbat zentral nuklear daude.
22 /23 June 2020, RN #IMS station SEP63 #Sweden🇸🇪 detected 3isotopes; Cs-134, Cs-137 & Ru-103 associated w/Nuclear fission @ higher[ ] than usual levels (but not harmful for human health). The possible source region in the 72h preceding detection is shown in orange on the map. pic.twitter.com/ZeGsJa21TN
— Lassina Zerbo (@SinaZerbo) June 26, 2020
Herbehereetako Osasun Publikorako eta Ingurumenerako Institutu Nazionalak ostiralean esan zuenez, atzemandako isuriaren osagaiek «erakutsiko lukete zentral nuklear bateko erregaia kaltetu dela». Isuriaren jatorria «Errusiako mendebaldean» zegoela esan zuen erakunde horrek.
Suedia eta Finlandiako zentral nuklearretako kudeatzaileek ukatu egin dute euren plantetan ezbeharrik gertatu izana. Errusiak gauza bera adierazi du.
Errusian zentral nuklearrak kudeatzen dituen Rosenergoatom konpainiak esan duenez, gune horretan dituen bi zentralak —Leningradokoa eta Kolakoa— «normaltasun osoz» ari direla lanean, eta ez dutela isuri baten berririk eman. «Bi zentraletako eta inguruetako erradiazio mailetan ez da aldaketarik gertatu ekainean; erreaktoreen funtzionamendu normalarekin bat datoz».
Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentziak larunbatean esan zuen CTBTOk zabaldutako informazioaren «jakinaren gainean» dagoela. «Halakoetan ohikoa denez, IAEA bere bazkideekin jarri da harremanetan, galdetzeko erradioisotopo horiek atzeman dituzten euren herrialdeetan, eta zer edo zer gertatu ote den isurketa horiekin lotuta».
2017ko udazkenean bezala
Antzeko egoera gertatu zen 2017ko udazkenean. Orduan, antzeko osagaiak atzeman zituzten Europako hainbat herrialdetako airean. Gero jakin zen, ezbehar bat edo industriaren hitzetan «gertaera bat» jazo zela Majaken (Errusiaren hegoaldean) dagoen erregai nuklearra prozesatzeko plantan. Antza denez, oker bat egin zuten erregaia lantzeko prozesuan.
