Albistea entzun

ATZEKOZ AURRERA. P. Xabier Odriozola Ezeitza. Antropologoa

«Hire askapena nire askapena dun»

Antropologoa, psikoterapeuta eta irakaslea da Odriozola. Azken urteetan, berdintasunezko gizartea eraikitzeko beste maskulinitate eredu bat proposatu du. Ideia horiekin liburua kaleratu berri du.
IÑIGO URIZ / ARGAZKI PRESS

Iker Tubia -

2015eko martxoak 19 - Berriozar

Orain arteko maskulinotasun ereduak «negargarriak» izan direla uste du P. Xabier Odriozola Ezeitzak (Donostia, 1964), eta horiek deseraiki eta eraisteko beharra nabarmendu du. Bere gogoetak Gizonezkoen sexismoa, maskulinotasuna eta askapena: berdintasunerantz liburuan bildu ditu.

Gizona ez da gizon sortzen, gizon egin egiten da?

Gizonezkoari menderatze jokabide bat eskatzen zaiok. Menderatu behar ditik emakumeak, umeak, beste gizon batzuk, baliabide guziak, planeta, eta bera jaun eta jabe izan. Hori duk gizonezkoen maskulinotasun eredu zaharra. Nola lortu bere gizatasunarekin lotuta dagoen gizaki bat zapaltzaile bihurtzea? Pasarazi behar duk zapalketa bizipen batetik, berak jakin dezan zapalketa zer den, eta hortik ikas dezan zapaltzaile rolak jokatzen. Hori ume batek jaiotzez ez zekarrek.

Zapaltzailea zanpaturik dago?

Zapalketaz baino, gizonezkoen baldintzapen prozesuaz hitz egitea nahiago diat. Lehenago baldintzatu behar dituk, gero beraiek emakumeak edo beste gizaki batzuk zapal ditzaten. Ni gizaki jaio banauk, nire gizatasunak ez dik ulertzen ez menderatzeaz, ez lehiatzeaz.

Emozioen kudeaketa eraldaketaren erdigunean paratu duzu.

Konturatu gaituk gure sentimenduak eta emozioak erakusten genituen bakoitzean zigortu egiten gintuztela. Saiatu zituan gizonezkook gure sentimenduen mundua alde batera uzten, beste gizaki bati min emateko. Horri deitzen zioat nik gizonezkoen baldintzapena. Denok bazekiagu hori gaizki dagoela, umeak ezin direla horrela hezi, baina denok nahi gabe egiten diagu, segitzen diagu curriculum ezkutu hori igortzen hurrengo belaunaldiei. Nik uste diat emozioak bizitzeko eta kudeatzeko gaitasuna berreskuratzen dugunean askatasuna gertuago egongo dela.

Bi askapen mugimendu ditugu gizarte feminista lortzeko?

Biok gaudek honetan: zuek sistema patriarkalak zapaltzen zaituzte, baina sistema horrek gu erabiltzen gaitin zuen zapalketaren zaintzaileak izateko. Guri ere sistema honek kalte egiten zigun. Pentsa dezagun agian bizi garen sistema hau dela elkarren aurka jartzen gaituena. Hire askapena, emakumezkoa baldin bahaiz, nire askapena dun. Nik ez ditiat ikusten elkarren aurka jarritako bi indar gisa, baizik eta metatu, bilatu eta elkartu daitezkeen bi mugimendu gisa.

Gizonek nola hartu dute?

Eredu tradizionalari jarraitu nahi diotenek ez ditek ondo hartzen. Gustura bizi ez direnek eskertzen ditek beste era bateko gizon izateko aukera izatea. Eta bada beste kolektibo bat ez mikatz ez berakatz: «Zuen buru janak dituk. Gu holaxe ondo bizi gaituk», esaten ditek.

Eta gainerako kolektiboek?

Emakume gehienek bizi izan ditek mehatxu bat bezala, eta oso ulergarria duk. Izan ere, guk maskulinotasuna zer den formulatu dugunerako urte asko pasatu behar izan ditek. Diskurtso hau gizartean ondo kokatzen jakin dugunean, batzuek ikusi ditek gure helburua bat datorrela beraien askapenarekin. Erdian dauden beste ez-genero sektoreetatik, batzuek uste ditek lagunduko duela binarismoa hausten, eta beste batzuek ez ditek argi ikusten.

Gizon taldeez gainera, oraindik ere badira gizonezkoen etxeak.

Mutikoa gizon patriarkala eta sexista egiteko garatu behar duen prozedura bermatzeko leku ziur maskulinoak dituk gizon etxeak. Gaur egun itxuraldatuta ditiagu: ehiza elkarteak, gastronomia elkarte batzuk, edo kirol batzuetako aldagelak. Maskulinotasun zapaltzailea bultzatzen ditek, eta helburua duk patriarkatuari iraunaraztea.

Batetik bestera jauzi egitea urruti dago oraindik?

Bai. Batetik, gizon askok ez ditek aldatu nahi. Abantailak ditizte, eta lasai eta eroso bizi dituk. Beste batzuk konturatu dituk onura material horiek ez dutela zoriontsu egiten, baina gutxienekoak dituk. Gizartea prest zegok aldatzeko? Ez diat uste, baina banakoak bai. Orduan, gure lana duk banakoak geroz eta gehiago elkartzea, eta, poliki-poliki, masa indartsu bat sortuz joatea, feminismoak egin zian bezala.

Asko balio du irakurri duzun albiste/artikulu honek. Talde baten lanaren emaitza da.

Albiste hau zuri helarazteko eta talde honek bere lana baldintza egokietan egin dezan, BERRIAk ezinbestekoa du zure sostengua.

Zure babes ekonomikoarekin, aldi hau kontatzeko funtzioa betetzen jarraitu nahi dugu: kazetaritza konprometitu, kalitatezko eta independentea egiten.

Albiste gehiago

 ©JAIZKI FONTANEDA / @FOKU

«Nik hazten eta hezten ditut nire txakurrak»

Maixa Utrera Puelles

Artzain txakurren munduko txapelketan txapeldunorde izan da taldeka. Border collieetan espezialista da, eta uste du «berezko gaitasuna» dutela artzaintzarako, nahiz eta beste arraza askok ere balio duten.
Emakume bat babesteko betaurrekoekin. ©CC0

Benetan babesten al dute betaurreko babesleek?

Unai Etxenausia

Pantailen argi urdinetik begiak babesteko betaurrekoek ez dute frogatu begietako nekearen aurkako propietaterik, ezta loaren kalitatearen aldeko propietaterik ere. Melbourneko Unibertsitateko ikertzaile talde batek azterketa zientifikoa egin du, eta aldizkari batean publikatu dituzte ondorio horiek.
Uxue Rey eta Ane Eslaba, <em>Berria FM</em> podkast feministaren gidariak ©MENDI URRUZUNO

Bihar itzuliko da'Berria FM'

Beñat Mujika Telleria

Uxue Reyk eta Ane Eslabak jarraituko dute gidari lanetan, eta bi astean behin entzun ahalko da

Astekaria

Asteko gai hautatuekin osatutako albiste buletina. Astelehenero, ezinbesteko erreportajeak, elkarrizketak, iritziak eta kronikak zure posta elektronikoan.

Iker Tubia

Informazio osagarria

Iruzkinak kargatzen...