«Gozatzen dudalako jokatu izan dut beti, ez markak ezartzeko»

Lonitek Gernika Bizkaiak eta IDK Euskotrenek derbia jokatuko dute larunbatean, Malosten. Maria España (Palma, Herrialde Katalanak, 1992) Donostiako taldearen kapitainetako bat da. Nahiz eta taldearen egoera ez den onena, España sasoi bikaina egiten ari da. Ez die estatistikei erreparatzen, ordea: «Neure buruari presio gehigarri bat jartzea da». Taldeaz eta emakumezkoen saskibaloiaren iraganaz eta geroaz mintzatu da, besteak beste.

Denboraldia ez da erraza izan orain arte. Irteera asko, lesio asko, eta jokalari berri asko. Zer moduz zaudete?

Ez da egoerarik ohikoena, baina gertatzen dira halakoak. Denboraldi batean, beti egoten dira irteerak eta sarrerak, baina ez hainbeste. Orain, dena lasaitzen saiatuko gara. Nik beti pentsatzen dut positiboan, eta espero dut beste aldaketarik ez izatea.

Klubak Europan jokatu du lehen aldiz. Uste duzu horrek eragina izan duela ligako emaitzetan, edo nekeak eragindako lesioetan?

Ez dut uste lesio moduan eragin digunik, zorte txarreko keinuak izan direlako. Nekeak bai, eragina izan du ligan, baina hori urtero gertatzen zaie askori. Aurreko sasoian gure aurkariekin ikusi genuen, nekatuago iristen baitziren ligako partidetara. Europan jokatzen ohituta dauden taldeek badakite zer den, eta, lehen esperientzia izateko, ondo egon da.

Larunbatean derbia jokatuko duzue Malosten; pabiloi eta aurkari gogorrak. Zein izango da gakoa?

Oso partida gogorra izango da. Gu egokitzen ari gara oraindik, taldekide berriekin sistemak egokitu behar izan ditugulako. Haiek oso talde indartsua dira, eta are gehiago etxean jokatzen dutenean. Irabazteko, defentsan kontzentratuta egon beharko dugu. Batez ere, arlo horretan hobetzen saiatzen ari gara, eta hor egongo da gakoetako bat. Sandraren [Ygueravide] pareko jokalariak gelditu beharko ditugu, eta gero, gure joko erritmoa ezarri; kantxako bi aldeetan orekari eutsi behar diogu.

Hiru euskal taldeen entrenatzaileak emakumeak dira; bakarrak orain gutxi arte ligan. Kasualitatea edo kausalitatea da?

Euskal Herrian oso ondo lantzen ari da emakumeen saskibaloia, eta entrenatzaileak erreferente izandakoak dira; jokalari gisa, Annaren kasuan [Montañana], edo entrenatzaile gisa, Azu [Muguruza] eta Made [Urieta] bezala. Asko dakite saskibaloiaz, eta oso ondo ezagutzen dute Euskal Herriko harrobia. Hori guztia oso garrantzitsua da hemengo saskibaloiak aurrera egin dezan; erreferente horiek izatea lagungarria da.

Denbora asko daramazu saskibaloian. Nola dago gaur egun emakumezkoen saskibaloia ?

Lehen, erreferentzia guztiak gizonezkoen saskibaloitik zetozen. Txikia nintzenean, ez nuen emakumezko erreferenterik. Orain, aldatu egin da hori, eta zorionez, neskek emakumezko erreferenteak izan ditzakete. Gehiago ateratzen gara prentsan, telebistan, eta, batzuetan, gure partidak ikus ditzakete. Sare sozialek ere laguntzen dute, bideo asko ikusten baitira Youtuben eta Tiktoken. Hori ere garrantzitsua da. Bestalde, uste dut soldatei eta profesionalizazioari dagokienez mila pauso falta zaizkigula oraindik. Baina aurreko jokalariek lan egin zuten guk saskibaloitik bizitzeko aukera gehiago izateko, eta, orain, guri dagokigu lanean jarraitzea atzetik datozenak aukera izan dezaten honetatik bizitzeko.

Askotan ziurtzat jotzen da jaurtitzaileek jaurtiketak sartu egin behar dituzuela. Beti daramazue zama hori. Sasoi honetan, asmatzen ari zara, baina ez da beti gertatzen. Nola lantzen da lau jaurtiketa huts egin eta bosgarrena konfiantzaz jaurtitzea?

Ez naiz estatistikak begiratu zalea, eta ez zaizkit askorik axola. Kontratu asko estatistiketan oinarritzen dira, baina, niri, askoz gehiago kostatu izan zait beti jaurtiketak sartzea estatistikei begiratuz gero. Zeure buruari presio gehigarri bat jartzea da; ez dizu beste inork jartzen. Gozatzen dudalako jokatu izan dut beti, ez markak ezartzeko, ezta munduko onena izateko ere. Txikitatik gustatu izan zait saskira jaurtitzea, eta, huts egiten dudan guztietan, hurrengoa sartzea espero dut. Badakit ezin dudala aurrez huts egindako jaurtiketa aldatu, eta frustrazioa hurrengo jaurtiketara eramaten badut, eragin egingo dit. Jokalari batzuk haserretu egiten dira, baina egia da nik lau jaurtiketa huts egindakoan gaitasuna dudala bosgarrenean esateko «eman baloia, orain sartu egingo dut eta». Hori ere entrenatu egiten da; posizio bakoitzetik zenbait jaurtiketa jarraian sartu arte toki hartatik mugitu gabe, edo zigor txiki batzuk jarrita.

Azken segundoetako jokaldietan taldeak askotan jotzen du zuregana, erantzukizuna zuk hartzeko. Presio horrekin jokatzea gustatzen zaizu?

Bai, asko gustatzen zait, eta nahikoa pizten nau horrek [barrez]. Azuk baloia niri ematea erabakitzen badu, neure buruan saskiratzea baino ez dago; eta, gero, defendatzea. Beste bati egokitzen bazaio, taldekideak konbentzitzen saiatzen naiz, sartuko duela, eta gero, defendatu egin behar dela. Huts egin dudala? Ongi da. Baina ni konbentzituta nago. Aulkira bira eman, eta taldekideei esaten diet: «Sartu egingo dut». Ez da nire konfiantza bakarrik, talde osoarena da.

Hainbat elkarrizketatan azaldu duzu psikologoekin lan egin duzula. Zertan lagundu diezaioke kirolariari?

Askotan, jokatzeko, baloia izateko edo gauzak ondo egiteko antsietatea eta presioa izaten dituzu. Eta ez zait gaizki iruditzen, baina ez digute horrekin lan egiten irakatsi. Bestalde, bizitza profesionala eta pertsonala bi mundu dira, eta bizitza pertsonalak kirolean eragin diezazuke. Niri gertatu zitzaidan; profesionalengana joan nintzen, eta on egin dit. Kantxako konfiantza ere landu nuen, zuk kantxan oso seguru dagoela dirudien jokalari bat ikus baitezakezu, eta, agian, ez da horrela. Oso garrantzitsua da guztiontzat, eta edonori gomendatuko nioke alde hori lantzea.

Maila askotako hainbat taldetan jokatu duzu, eta, orain, kirol heldutasun betean zaude. Ez duzu uste gaur egun maila oso handia eskatzen zaiela jokalari gazteei, presiopean lan egiteko gai diren jakin gabe?

Ez dakit zergatik, baina, egun, 18 urteko neskek Luka Doncic edo Maite Cazorla izan behar duten pentsamendu bat dago. Ez da horrela. Horiek oso onak dira, horrela jaio direlako; zer-nolako lana egin duten ahaztu gabe, noski. Zure idoloak izan daitezke, eta haiengandik ikas dezakezu, baina zuk ezin duzu hori islatu. Liga hauetan, ehunka jokalari gehiago ari dira urtez urte lanean, eta horri balioa eman behar zaio. Eta ez da saskibaloi kontua soilik. Garrantzitsua da gazteei helaraztea gauzak landu egin behar direla gero emaitza bat lortzeko.