Sagardo egarriz

Hau da gure sagardo berria». Aritz Aranburu surflariak hitz horiek esan, eta txotx garaia noiz hasiko irrikaz daude jada sagardozaleak. Egunak baino ez dira falta, asteazkenean egingo baita sagardo garaiaren hasiera ekitaldia Astigarragako Zelai sagardotegian (Gipuzkoa). Dagoeneko sagardogileek amaituak dituzte beren lanak. Hilabeteetan mimoz ekoitzitako sagardoa upeletan da, bisitarien eztarriak bustitzeko zain. Txuleta, tortilla, bakailaoa, gazta eta intxaurrak ere prest daude, sabela gozatzeko. Azken garbiketak eta atontzeak egiten ari dira sagardotegietan. Ilusioz daude sagardogileak, eguraldi beroa eta lehorra lagun, uzta aparta eta oparoa izan baita, kalitatez eta kantitatez. Hala, hauek izango dira 2015eko uztako sagardoak izango dituen ezaugarriak: aroma aldetik freskoa, usaintsua, ahoan gorputz ederrekoa, txinparta finekoa eta ohi baino alkohol gehiagokoa.

Aurtengo txotx garaiari begira,urduri eta ilusioz mintzatu da Astigarragako Astarbe sagardotegiko Hur Astarbe. Jantokian eta sukaldean azken garbiketak egiten ari dira. «Kezka pixka bat beti egoten da sasoi hasieran, baina ni urduriagoa egoten naiz irail-urrietan. Orduan egiten dugu sagardoa, eta hor jokatzen dugu dena. Orain, egindako lana, eginda dago». Urduritasun hori beti dagoela onartu du Hernaniko Larre Gain (Gipuzkoa) sagardotegiko Joxe Lasartek. «Hori ez egotea seinale txarra litzateke». Ilusio eta urduritasun hori are gehiago nabari dute aurten Ordiziako Tximista sagardotegiko (Gipuzkoa)Amaia Blazquezek eta Aitor Esnaolak. Izan ere, urteetan sagardoa beste sagardotegi batzuetatik ekarri ostean,beren sagardoa ekoitziko dute. Egun batzuk aurreratu dute sasoi hasiera, eta pozik daude sagardozaleek beraien sagardoari egin dioten harrerarekin. «Duela hamabi urte erosi genituen sagastiak, aurten lortu duguna lortzeko. Hori egia bihurtzea oso berezia izan da. Herritarrekin konpartitu dugu gure nahi eta amets hori, asko eta asko pasatu dira hilabete hauetan sagardotegitik sagardoa nola egiten genuen ikustera, eta espero dugu orain hori dastatzera etortzea». Hamar upel dituzte. «Bakoitzean oso diferenteak diren sagardoak eskaintzen ditugu, ikusi nahi baitugu zein den jendeari gehien gustatzen zaion sagardo mota. Datorren urteari begira test moduko bat izatea nahi dugu».

Aurtengo uztaren kalitatearekin eta kantitatearekin pozik daude laurak. Irail-urritik antzeman zitekeen uzta oparoa izango zela. Eguraldi onari esker, hemengo sagar ugari bildu ahal izan zuten. «Tanino eta azukre askokoak», azaldu du Astarbek. Hala, baikor da. «Hasieran egin genituenak gorputzez arinagoak dira, eta fruta zapore handiarekin. Ondorengoak, berriz, gorputz handikoak izango dira, egitura sendokoak eta koloretsuagoak. Oso ezaugarri interesgarriak».

Sagardo «alaiak» direla esan du Esnaolak. «Txinparta berezia dute, eta usain eta zapore dotorekoa. Gure kasuan, atera zaizkigu beste bi edo hiru oso koloretsuak, garai bateko baserrietan egiten ziren sagardoak gogora ekartzen dutenak». Gradu aldetik, ohikoa baino gradu erdi gorago ibiliko dira, sagarren gozotasuna dela tarteko: «Zenbait kasutan, gradu bat gorago ere ibiliko dira», gaineratu du. Uztarako eguraldi ona lagungarria izan bazaie, hemendik aurrera horrenbeste ez egitea komeni zaie. «Gaur egun, gero eta teknologia gehiago daukagu, sagardoaren tenperatura kontrolatzeko. Baina beroa eginez gero, beti antzematen da. Arriskua dago sagardoa behar baino lehenago iristeko heldutasunera, eta ez zaigu komeni. Bere erritmoan egin behar du», argitu du Astarbek.

Aste barrukoa begiz jota

Sagardoa bezala, jatekoa ere prest dute. Oso ondo mimatu behar den zerbait dela onartu dute. «Ikaragarrizko zortea dugu hemengo ekoizleekin», eskertu du Blazquezek. Arazoa, dena den, haragiarekin dute. Hala esan dute Astarbek eta Lasartek. «Gehienbat kanpotik ekarri behar izaten dugu, Europa erdialdetik. Hemen ez dago nahikoa; txuleta zahar gutxi dago. Sagardotegian, ordea, zaharra jatea da ohitura». Hemengoa, gainera, garestiagoa dela gogorarazi du Lasartek. Horri lotuta, onartu dute azken urteetan menuaren prezioak moldatu egin behar izan dituztela. «Prezio justuak eta duinak jartzen saiatu gara, bai guretzat, baita bezeroentzat ere».

Bezero kopuruari dagokionez, iazko urtea ona izan zela berretsi dute, eta aurten ere hala izatea espero dute. «Jada hasi dira erreserbak, eta inauterietatik aurrera gehiago izatea espero dugu», nabarmendu du Astarbek. Donostia 2016ko Kultur Hiriburu izateak lagundu egingo dielakoan daude. «Goierrin, gainera, sagardotegien inguruan bada lehen baino mugimendu handiagoa», gaineratu du Esnaolak.

Erronka, garbi dute: aste barruan jendea sagardotegira erakartzea. «Jendeak garbi izan behar du gehiago disfrutatzen dela sagardoaz eta sagardoaren kulturaz», argitu du Lasartek.