Bueltan da Ezpalak, dantza tradizionalaren nazioarteko jaialdia: gaur eta bihar egingo dute, Iruñean eta Eibarren (Gipuzkoa), hurrenez hurren. Gai desberdin baten inguruan antolatzen dute urtero jaialdia, eta aurtengoan giza dorreak izango dituzte ardatz. Hain zuzen ere, Iruñeko dantza talde baten eta eta Eibarko beste baten artean antolatzen dute Ezpalak: Iruñeko Duguna dantza taldearen eta Eibarko Kezka dantza taldearen artean.

Antzekoa izango da egitaraua bietan. Lehenik, kalejira egingo dute, eta, gero, dantza. Alde zaharreko karriketan egingo dute kalejira gaur Iruñean, 12:15ean hasita, eta ondoren dantzarien txanda izango da, 12:30ean, Burgoen plazan. Pixka bat luzeagoa izango da kalejira Eibarren, bihar: Urkizutik Untzaga plazara egingo dute, 12:00etan hasita; orduerdi geroago izango dira dantzak, Untzagan bertan. Eibarren, gainera, 53. Euskal Jaia dutenez, Patxi eta Konpainia taldearekin erromeria izango da eguna borobiltzeko, 17:00etan hasita.

Parte hartuko duten dantza taldeak ia berdintsuak izango dira bietan, baina ez guztiz. Iruñean, esaterako, Duguna dantza talde iruindarrak, Berantevillako (Araba) dorrea egiten duten herritarrak, Tausteko (Zaragoza, Espainia) dantza taldeak, Tarragonakoak (Katalunia) eta Cabanillasko (Nafarroa) makil dantza taldeak parte hartuko dute. Eibarren, Iruñeko Ortzadar elkartekoak arituko dira Cabanillasekoen partez, eta Kezka dantza taldeak parte hartuko du Dugunak taldeak beharrean.

'Castellerren' aurrekariak

Giza dorreak ikusi ahal izan dira Ezpalak jaialdian lehenago ere: Miranda do Douroko pauliteiroak, Burgosko (Espainia) Justo del Rio taldekoena eta, hain justu, Ezpalak jaialdian errepikatuko duen Tausteko dancea.

Giza dorreak beste dantza multzo baten barruan edo beste dantza batzuei lotuta agertu ohi dira, eta hala izango dira gaur eta bihar egingo dituzten gehientsuenak; Berantevillakoek egiten duten dorrea, ordea, ez da dantza baten barruan izaten.

Azken denboretan ikuskizun bihurtu diren casteller-ak ez dira Ezpalak jaialdian izango, baina Kataluniako moixiganga ikusteko aukera izango da, Tarragonako lagunen eskutik: hori jotzen da, hain zuzen, casteller-en jatorri edo aurrekaritzat.

Dugunakoek San Fermin jaietan nahiz beste egun berezi batzuetan egiten dituzten trokeo dantzak egingo dituzte, eta Muga gainetik piezaren erritmora ohikoa duten giza dorrea eraikiko dute. Kezkako dantzariek, berriz, 1970eko hamarkadan Andoainen berreskuratu zuten (Gipuzkoa) azeri dantza plazaratuko dute: azeri dantza osatzen duten dantza sortako zati bat eskainiko dute, eta horren barruan egin ohi den giza dorrea eraikitzen ahaleginduko dira, jaialdia osatuz.

Ezpalak jaialdia