Errimen zaparrada nagusitu da

«Libreko saio bat egin ahal izateko bertsolari handiak behar dira», hitz horiek erabiliz aurkeztu zituzten Igor Elortza eta Aitor Mendiluze bertsolariak, atzo goizean. Bilboko Santiago plazan izan ziren biak bertsotan. Halaber, bertsolariek jasotako lore horiek baliatu zituzten bertsoei ekiteko. Ariketa samurra ez bazuten ere —beraien esku zegoen gaien eta doinuen aukeraketa—, maila handia izan zuen saioak hasieratik.

Bost aulki zeuden hutsik oholtza gainean, bi bertsolarien atzeko aldean. Plazan, bestalde, jende andana gelditu zen esertzeko tokirik gabe. Hori horrela, Elortzak eta Mendiluzek entzuleak bertan zeuden aulkiak hartzera animatu zituzten. Eta, bi bertsolarien harridurarako, emakume bat eskaileretan gora oholtzara igo zen. Hala eskertu zion Mendiluzek kaso egin izana: «Esan badegu esan degu ta, gora igo da laguna/ baten faltan bi eraman ditu, horretan ondo jarduna/ eseri lasai ta eskerrik asko, esan behar det urruna/ orain badakit bat badagola, kaso egiten diguna». Elortzak esan bezala, aulki jokoaren bertso saioetako bertsioa sortu zuten nahi gabe atzo Bilbon. Halaber, entzuleen txalo zaparrada jaso zuten bai oholtzara igotako emakumeak eta bai bertsolarien saio hark.

Zorioneko ziren atzo bertsozaleak. Euria bota ahala aritu zen goiz osoan Bilbon, baina bertso saioa hasterako aldendu ziren lainoak. Zale batzuek, hala ere, lainoak itzultzeko beldurrez, badaezpada, katedralaren arkupean gelditzea erabaki zuten. Era berean, Aste Nagusian eguerdiero egin bezala, bertsozale finez bete zen plaza.

Egoerak hala eskatuta, Aste Nagusiaz aritu ziren bertsolariak saioak iraun zuen ordubetean. Esaterako, ostegunean ospatutako Euskaraldiaren eguna izan zuten kantagaietako bat. Bilbo euskalduntzeko bidean egin beharreko lana aipatu zuen Elortzak, eta ondorengo galdera utzi zuen Mendiluzek airean:

Mingainetako giharrak

atrofiatu xamarrak

ze hizkuntzatan dira kaleko

kontu ta marmarrak

atzo bilduta indarrak

berpiztuko ziren garrak

baina ez al du kezka ematen

ospatu beharrak

Fermin Muguruzak jasotako Euskara saria hizpide hartuta, urte batzuk barru omenaldia Mendiluzeri egiteko aukera aipatu zuen Elortzak. Baten lekuan bi omenaldi eskatzeaz gain, harro erantzun zion gipuzkoarrak bizkaitarrari: «Omenduko ez bazaitu ere/ Bilbok maite zaitu».

Igor Elortzak eraman zuen saioaren gidaritza hein handi batean. Bertsokidearekin aitatzen bazuen ere, bera arduratu zen gaien eta doinuen aldaketa egiteaz. Jaiak belzten dituzten gaieninguruan ere aritu ziren: «Aurten berria omen da/ berririk ez dela», esan zuen Elortzak eraso sexisten inguruan. Halaber, honako hau gehitu nahi izan zuen Mendiluzek: «Berria hori bada, bere hortan bego/ ta ez ditzagula jakin, pasa eta gero». Horrez gain, azken egunetan jai eremuan zabaltzen ari omen den «andrak musukatzeko» burundangaren gaia atera zuen Elortzak, eta Mendiluzek emakumeen eta gizonen arteko botere harremanen inguruan hausnarketa egiteko baliatu zuen unea.

Harremana ezin da

izan gain ta azpi

parez pareko izan

behar luke noski

baina festa da gure

barruen argazki

ta kontuz ibiltzea

ez denean aski

zer egiten ari da

gizarte hau gaizki

Luze jardun ziren gaiaren inguruan; Mendiluzeren esanetan, entzule askok pentsatuko zuten «betikoak» esaten ari zirela, baina, hala ere, esan egin behar direla azpimarratu zuen. Elortzak berriz, aholku bat bota zuen: «Goza ezazue, eta gozatzen ere utzi».

Buruz buru

Seriotik asko jo bazuten ere, algaretarako eta elkar zirikatzeko tartea ere izan zuten bertsolariek saioaren azken hatsean. «Bertso saio bat beti da bidaia bat», azaldu zuen Mendiluzek. Puntua jarrita, Elortzak Mendiluzeri atzoko egunerako zuen planaren inguruan galdetu zion.Mendiluze bertsotan ondo eta gustura egitearekin konformatzen zen, baina Elortzak gehiago tira egin nahi izan zuen. Eta Bilboko jai giroko konpartsak ere gogoan izan zituen:

Irudikatu dezagun baina

imaginatzeai ekin

gaur gauen zer gerta liteken

aurretik ezin da jakin

ai igual gauerdian

purpurina aurpegian

Barullon edo Mamikin

Bilbori sua emango dio

Aitorrek jantzita drag queen

Gaur ere tripa bertsoz betetzeko aukera izango dute bertsozaleek.