Zirkuitu-laburrak

Isun bat iritsi da etxera, bidegorritik zure autoa pasatzen ikusi dute. Argazkia ikusten duzunean, ezustekoa! Zure autoa ez, baizik eta zure autoaren matrikulak dituen zenbaki berak jantzita dituen emakume bat ageri da bertan. Kamarek kamiseta hori identifikatu dute zure autoaren matrikula moduan. Benetako gertaera bat da hori.

Horrelako akatsak maiz ikusiko ditugu adimen artifizialaren garapena ematen ari den garaian. Interesgarriagoa da nola erabili daitezkeen ere gauzei buruz eztabaidatzeko. Ikasketa automatikoan oinarritutako tresnek arazo asko izan ditzakete. Batzuk argiak dira, akats bezala identifikatzea erraza da. Beste batzuk gure gizartean errotutako jarrera edo portaera normalizatuen ondorio dira. Horrek arrazakeria, genero bazterketa, jarrera faxistak... bildu ditzake, eta algoritmoetan kodetuta garraiatu, ia ohartu gabe, gure jendartean erreproduzitzen jarraitzeko.

Hori kontutan hartuta, erronka bikoitza izan daiteke. Bata, teknologia horiek hartzen dituzten eta gustatzen ez zaizkigun bideak arrakalak probestuz zirkuitu-laburtzea, matrikularen kasutik ikasiz. Bestea, prozesu eta teknologia horietatik gustatzen ez zaizkigun ereduak ezabatzeaz gain, berriak ere kodetzean dago.

Prozesu guztien automatizazioan, teknologia aurreratua erabili edo ez, boterea eta harreman mota batzuk inskribatzen ditugu. Erakundeekin egiten ditugun tramiteak paperean edo aurrez aurre egiten baditugu ere, prozesu batzuetan inskribatua dago hori guztia.

Intuizioaren kontra, gizatiarragoak ere izan daitezke prozesu horiek. Demagun, adibidez, tokiko moneta digital bat martxan jartzen dugula herri batean; Hernanin (Gipuzkoa) egin bezala. Moneta horrek aplikazio mugikor sinple bat dauka, herriko zerbitzu askotan erabili ahal izateko. Edozein norbanakok erabili dezake bere erosketak herrian egiteko moneta gisa, baina erakundeetatik laguntza behar duten familiei erakundeek bete egin diezaiokete diru-poltsa digitala beraiek ere erosketak egin ditzaten; orain arteko laguntza-bonoek suposatzen duten diskriminazioa eta estigmatizazioa gainetik kenduz horrela.

Teknologia aurreratuagoekin hori guztia beste era batera egin dezakegu, hobeagoa edo azkarragoa izan daiteke edo guztiz kontrakoa.