Humanismoa*

Gizakia gizabere kooperatiboa dela esan zuen Joxe Azurmendik. Horrela dela frogatutzat ematen dut nik ere. Hala ere, gizakia, gizateria eta humanismoa zer eta nola aldatzen ari den bihurtu da azken urteetako erronkatako bat. Arrazoi ezberdinengatik, badirudi sentitzen dugula berrikusi egin behar dela munduan dugun papera, eta horri lotuta korronte filosofiko ezberdin asko azaltzen hasi dira.

Humanismo zabaldua:

Humanismo zabalduak gizateria ekosistemaren zatitzat hartzen du eta ingurumenaren iraunkortasunaren, justizia sozialaren eta bizimodu guztien inklusioaren alde egiten du. Ikuspegi horrek giza esperientziaren eta kultur aniztasunaren garrantzia baloratzen du, baina giza ekintzek mundu naturalean eragina dutela ere onartzen du.

Posthumanismoa:

Posthumanismoa korronte filosofiko bat da, gizakiak munduan duen zentraltasuna zalantzan jartzen duena eta gizakien eta ez-gizakien arteko harreman modu berriak aztertzea bilatzen duena. Ikuspegi horren arabera, teknologia, zientzia eta biologia gizakia denaren nozio tradizionala eraldatzen ari dira, eta bizitza eta kontzientzia modu zabalagoan eta anitzagoan ulertzearen alde egiten du.

Antihumanismoa:

Antihumanismoak beste bizimodu batzuen eta mundu naturalaren gaineko gizakiaren nagusitasunaren ideia tradizionala kritikatzen du. Ikuspegi horren arabera, gizateriaren nozioa beste izaki bizidun batzuen zapalkuntza eta esplotazioa justifikatzeko erabili izan da historikoki, eta beharrezkoa da ikuspegi hori alde batera uztea mundu berdinzaleago eta bidezkoago bat eraikitzeko.

Transhumanismoa:

Transhumanismoak teknologiaren eta zientziaren bidez giza gaitasuna hobetzearen alde egiten du. Ikuspegi horren arabera, bioteknologia eta adimen artifiziala gizakien muga fisikoak eta burukoak gainditzeko erabil daitezke, bizi kalitatea eta giza esperientzia hobetzeko. Transhumanismoa gizaki hobetuak edo biologiaren mugak gainditzen dituzten bizimodu berriak sortzeko aukera batera ere bideratzen da.

Lau azaldu ditut, gehiago ere izan zitezkeen. Humanismoaren inguruko edozein pentsamenduk, baina, norbanako-kolektibo, sintetiko-biologiko, subjektu-objektu... ardatzetan zein puntutan kokatzen den ikustearekin batera, gorputzarekiko duen harremanagatik ezagutuko duzue.