Albistea entzun

Sanferminak

Atertu arte ezin itxaron

Foruen plazako dantza ikuskizuna bertan behera gelditu bada ere, musikariak jotzen hasi eta dantzariak eta ikusleak plazara atera dira. Ordu erdiz dantzan aritu dira.
Iruñerriko talde guzietako dantzariak eta ikusleak, Iruñeko Foruen plazan, emanaldia bertan behera utzi ondotik euripean dantzan.
Iruñerriko talde guzietako dantzariak eta ikusleak, Iruñeko Foruen plazan, emanaldia bertan behera utzi ondotik euripean dantzan. BERRIA Tamaina handiagoan ikusi

Iker Tubia -

2022ko uztailak 7 - Iruñea

Urduritasuna zen nagusi, atzo, Iruñeko Foruen plazan, 13:25ak zirela. Plazara sartzeko tuneletako batean bildurik ziren Iruñerriko dantzari guziak, dantzara atera, ez atera; erabakiaren zain. Goizetik zeruari begira aritu ziren, itxaropena galdu gabe. «Ni dantzatuko nintzateke», Nerea Arraras Oberenako dantzariak argi zuen. «Jantzita gaudenez gero». Bi minutu faltan etorri zen albiste txarra: ezetz, ez zela emanaldirik eginen. Eta halako batean, kalejira baten doinua. Oholtzako txistulariak ez ziren alferrik joan haraino. Euria goitik behera arituagatik ere, tantaka-tantaka atera ziren plazara dantzari batzuk, baita ikusleak ere. Zazpi jauziak, eta beste bat, eta beste bat. Ordu erdiz dantzan, alai. Euriak ezin izan zuen dantzarako grina apaldu.

Uztailaren 6a egun berezia baita iruindar guziendako, baina baita Iruñerriko dantzariendako ere. Ander Zudaire Ortzadar taldeko dantzariak argi azaldu zuen: «Dantzari eta talde pila bat gara. Uztailaren 6an dantzatu behar da nahitaez, eta dantzariek kalean egon behar dute, euria edo elurra egin, berdin du». Urtero Foruen plazan emanaldia eskaintzen baitute talde guziek elkarrekin. Aurten, Lesakako ezpata dantza eta Arantzako sokadantza egitekoak ziren; azkenean, dantzaldi inprobisatu bat izan zen.

Ikusi gehiago: Udako seriea: Herri bat dantzan

Urtero talde bat arduratzen da plazaren erdian astintzen den ikurrina eramateaz eta musika jotzeaz. Aurten Atarrabiako (Nafarroa) Mikelatsi egokitu zitzaion lana, baina ezin burutu gelditu ziren. Irantzu Gonzalez talde horretako kidea «penaturik» zen horregatik. Hala ere, dantzan aritu zen plazan: «Eguraldiari begira egon gara goizean goizetik, euria iragarri zutelako. Gogo handia genuen, asko entseatu dugulako». Onartu zuenez «esperantza pixka bat» izan zuten azken uneraino. Ezin. «Gu ginen lehenbiziko taldea, eta horregatik ere gogoa genuen. Gainera, bi urtez honen zain egon gara».

Tunelean zain zela, plazara adi begira zen Izaro Arbizu Oberenako dantzaria. Bere lehenbiziko urtea zuen Foruen plazan, eta bi dantzak egin behar zituen. «Pena handia ematen dit: lehenengo urtea eta ezin dantzatu». Urte berezia zen, gainera, harentzat: «Gogo handia dut sanferminetarako, ondo disfrutatzeko lehen urtea delako. Ez naiz sanferminetan inoiz atera askatasun osoz». Izan ere, pandemiak bestaz gabeturik utzi baititu bestan hasteko adinean ziren gazteak.

Euripean dantzan

Denak jantzirik ziren, zintzo demonio, azken unean zer egin erabaki arte. Zuriz, koloredun zintekin eta zapiekin, eta txapela eta gerriko gorriekin apaindurik. Dotore, oinetan zapatilak jantzita bazituzten ere, espartinak aise izorratzen baitira bustiz gero. Hamelingo txirulariak arratoiak nola, txistulariek dantzari eta ikusleak plazara aterarazi zituzten euria zarra-zarra aritu arren. «Jaiari ongietorria emateko eta gogo handia genuelako atera gara dantzara», azaldu zuen Gonzalezek irribarrea ahoan. Zazpi jauziak, fandangoa, arin-arina eta Laminak jauzia jo zuten txistulariek. Batzuk aterkiaren laguntzaz, beste batzuk xira jantzita, eta asko euririk ariko ez balu bezala, baina dantzan aritu ziren denak elkarrekin. Inprobisatutako dantzaldi bat azkenean, eta jende gazte anitz dantzan. Besta eta dantza grina apaltzea ezinezkoa baitzen atzo, bi urtez sanferminik gabe gelditu den Iruñean.

Txistulariek beren lanak burututa, gaiteroak igo ziren oholtzara. Gaitaren deiarekin batera, jendea bikote eske hasi zen. Zapi gorria eskurik esku, hasi zen larrain dantza. Dotore, koreografia aski ongi zekitenek; begi-bazterrez ondokoari begira gainerakoek. Azkenengo kalejirarekin oihuak eta irrintziak. Dantzaldia bukatzear, eta hodeien su etena urruti. Atertu arte ezin zuten itxaron Foruen plazan bildu zirenek; besta eguerdian hasi baitzen, eta ez zen inolaz ere gelditzerik. Dantzak karrikak hartu zituen, beste behin ere.

Sareko BERRIAzalea:

Irakurri berri duzun edukia eta antzekoak zure interesekoak badira, eskari bat egin nahi dizugu: Berria diruz babestea.

Zuk eta zure gisako sareko milaka irakurlek egindako ekarpenarekin, eduki gehiago eta hobeak sortuko ditugu. Eta, zuekin osatutako komunitateari esker, publizitateak eta erakundeen laguntzek bermatzen ez diguten bideragarritasuna lortuko dugu.

Euskarazko kazetaritza libre, ireki eta konprometitua eskaini nahi dizugu egunero; bizi zaren munduaren eta garaiaren berri ematen segitu.

Albiste gehiago

 ©JAGOBA MANTEROLA / FOKU

«Hilarri bakoitza mundu bat da orain»

Iker Tubia

Etxeko lanari segida ematea erabaki zuenetik, hargin eta ehorzketa lanetan aritzen da Soule. Droneak bestelako ikuspegia ematen dio, baita lanak ere: «Heriotzaz gehiago solastatu behar dela uste dut».
Ogirik gabe jateak gosea ez asetzea eragiten die batzuei, antropologia sozialak dioenez. ©BERRIA

Gosearen memoria kolektiboa

Naroa Torralba Rodriguez

Espainiako gerraren ondorengo gose garaiak ditu ikergai Gloria Romanek. Elkarrizketa saio batzuk egin zituen gerraostean haur izan zirenekin, eta artikulu bat idatzi du ogiak eta gozoek haien memoria indibidualean duten garrantziari buruz. Laburpena egin du Twitterren, eta erantzun ugari jaso du.
Aron Piper aktorea <em>El Silencio</em> telesailean. Fikzioa Bilbon girotuta dago. ©LANDER LARRAÑAGA / NETFLIX

'El Silencio': munduan gehien ikusitako telesailetan hirugarrena Netflixen

Urtzi Urkizu

Fikzioa 80 herrialdetan dago lehen hamarren artean. Ingelesezkoak ez direnetan, lehena da

Astekaria

Asteko gai hautatuekin osatutako albiste buletina. Astelehenero, ezinbesteko erreportajeak, elkarrizketak, iritziak eta kronikak zure posta elektronikoan.

Iruzkinak kargatzen...

Izan BERRIAlaguna

Zure babes ekonomikoa ezinbestekoa zaigu euskarazko kazetaritza independente eta kalitatezkoa egiten segitzeko.