Izango garelako gara

Hypea, garrantzia edo onura gehiegizkoak aldarrikatuz, produktu edo ideia bat modu intentsiboan, sustatu edo ezagutzera ematean datza. Fikzio bat baino, oso erreala bihurtu den ekiteko modu bat da, baina erabili ahal liteke modu eraldatzailean? Cybernetic Culture Research Unit-ek (CCRU) garatutako kontzeptua da Hiperstizioa. Bere errealitatea eragiten duen ideia performatibo bati egiten dio erreferentzia, iragartzen duen etorkizuna sortzen duen fikzio bati.

Hypeak gauzak gertatzea eragiten du, eta sinesmenak botere positibo gisa erabiltzen ditu. Orain «erreala» ez izateak ez du esan nahi etorkizunean ez denik izango. Eta behin erreala izanik, nolabait, beti izan dela ere ondoriozta genezake.

Neoliberalismoaren kolapsoak eta alternatiba ezak, egungo gizarte konplexuei egokitutako alternatiba bat garatu ahal izateko, teknologiaren eta zientziaren ezkutuko gaitasunak aipatu behar ditu, etorkizun hobea irudikatu ahal izateko.

Gure kulturan horrek talka nabariak sortzen ditu. Hypea guretzat kea saltzea da, burbuilak eraikitzea, aurre-lan eskerga izan arren oraindik guztiz (perfekzioz askotan) landu gabe dagoen proiektu bat sozializatzea herejia bat da guretzat. Kristauak baino kristauak gara, Aita gurea atzean utzi genuela uste genuen belaunaldiak. Aita gurea, ama gurea izatetik edo berau zikintzetik atera beharko dira proposamen berriagoak. «Atera gaitzazu gaitzetik, baina tentaldira eraman». Desioz jokatu behar ditugu etorkizunak.

Tokiko esperientziek irekitzen dute ikuspegia etorkizunerantz, eta osotasun handiago baterako begirada global batek baino ez ditu ahalbidetzen tokiko esperientzia berriak. Osotasun bat hasieratik aurkeztu baino, beste kasu singular batzuekin elkartze positiboak sortu dezake, orden orokorraren eraldaketa bat.

Hiperstizioa ez da berria gurean, nahiz eta gure begirada tenporala beti izan den atzera begirakoa: «Izan direlako gara, garelako izango dira». Baina, zer da adibidez UEU, Euskal Herriko etorkizuneko unibertsitate nazionala izango dena? Zer da mila aurpegi dituen eta gorputzik ez duen proiektu nazionala bera? Akaso, eta hiperstizioa erabiliz, gure betiereko mantra hori, Xabier Landabideak proposatutako «izango garelako gara» batekin ordezkatzerik bagenu...