Zein da lehendakaria?

Islandiera galtzeko arriskuan dago, digitalizazio azkarraren eta ingelesarekin eta bigarren mailako beste hizkuntza batzuekin integratzearen ondorioz. Gauzak horrela, OpenAIrekin eginiko akordio baten bidez, aurkeztu berri den GPT-4 berrian islandieraren ulermena eta kultur ezagutza txertatzen jardun dira. Uste dute emaitzak baliagarriak izan daitezkeela, bestebaliabide gutxiko hizkuntza minorizatuentzako ere.

GPT ereduak testu kopuru handietan entrenatzen dira Interneten, baina ez dituzte hizkuntza txikiagoetan ulertzeko trebetasun edo aukera berberak. Nahiz eta ereduak hobetu, modeloek kultura eta hizkuntza horien ulerkera onik ez dute, baina hori eraldatu daiteke.

40 boluntario bildu zituzten GPT-4 Islandiako ezagutza gramatikal eta kulturalean gaitzeko. RLHF izeneko prozesua erabiliz, pertsona horiek emaitza zuzen eta okerren artean bereizteko eta hobetzeko gakoak eman zizkioten ereduari. RLHFk 100 adibiderekin jada emaitzak emateko gai omen da, eta horrek baliabide gutxiko beste hizkuntza batzuek prozesua errepikatzeko gaitasuna ematen du.

OpenAI berak ateratako artikuluak erakusten du prozesuan testuinguru kulturalari, hizkuntza ezberdinetan tresnak nola erantzuten dion. «Zein da lehendakaria?» galdetuz gero, ingelesez edo islandieraz ezberdin erantzuten du: Joe Biden eta Gu?ni Th. Johannesson.

Gehiegizko propaganda, espektatiba, beldur eta informazio artean nabigatzen ari bagara ere, gertatzen ari dena erronka bat gehiago da gure hizkuntza eta kulturarentzat. Islandiaren kasuan estatu baten inbertsioa egon da, baina enpresa pribatu batera zuzenean bideratu da hori. Beldurra ematen du hizkuntza baten biziberritzea edo bizirautea bidesari horietatik pasatu behar izatea.

Xabier Barandiaran EHUko irakasleak Argia-ko erreportaia batean eskatu du adimen artifizialeko eredu horiei alternatibak eraikitzeko, inbertsio publiko gehiago egotea. Eneko Agirre Hitz zentroko zuzendariak ikerketan eta azpiegituran inbertsio gehiago ere eskatu izan ditu.

Gure lehendakariak zein diren galdetzean Jean-Rene Etxegarai, Maria Txibite edo Iñigo Urkullu erantzun beharrean, errepublika propio bat behar dugula erantzun dezakeen eredu bat behar dugu.