Itzulpenean galdua

Euskarak euskaldun egiten gaituelako adierazpena aski agerikoa eta tautologikoa iruditu ahal zaigu, euskaraz esanez gero. Hizkuntza aldatu eta, Joseba Egibarri gertatu zaion bezala, gaizki ulertuak eragin ditzake gazteleraz, itzulpen posibleen artean tautologikoa aukeratu beharrean («el euskera nos hace vascoparlantes» edo gisako zerbait), multzo teoriaren logika matematikora bultzatzen gaituen aldaera ematen badugu batez ere. Euskaldun eta vasco hitzen definizioa ez da bat, biek konpartitzen duten eremu bat eduki arreneremu batzuetan argia, bestetzuetan lanbrotsua. Eta bata bestearen azpimultzotzat ere ezin da hartu, askok horretarako tentazio translinguistikoa eduki arren.

Hitzen tranpa horrekin maiz jokatu behar dugu hizkuntza batetik bestera itzultzen dugunok, eta horrexek giza faktorea oraindik funtsezko egiten du. Baina hizpide darabilgun kasuak, hain zuzen, esan berri dudanaren kontrabidea ematen du. Giza faktoreak ez baitu polemika piztea eragotzi, hura ahalbidetu edo zuzenean eragin baizik. Seguruenik horretan parte hartu dutenen aurreiritziek hartaratuta. Euskara baztertzailea dela guztiz sinetsita daudenek modu bakarra aurkituko dute esaldia itzuli eta interpretatzeko.