«Horrelako film dokumental batek ezin du ametsik saldu»

Ainara Vera zinemagileak (Iruñea, 1985) Trentoko Mendi Zinemaldiko sari nagusia eskuratu berri du, Polaris filmari esker: iraganeko zauriak sendatu nahian dabiltzan bi ahizpa frantziarren istorioa kontatzen du. Gaur egun, Bartzelonan ari da lanean, Pompeu Fabra Unibertsitatean.

Iazko Cannesko zinemaldian estreinatu zenuten Polaris. Trentoko Mendi Zinemaldiko sari nagusia lortu du. Zer bide ari da egiten?

Hainbat jaialditan izan da. Frantzian oso harrera ona izan du, eta ekainaren 21ean estreinatuko da han. Bide polita ari da egiten.

Filmak bi ahizpa frantsesen istorioa kontatzen du. Bat itsasontziko kapitaina da, Artikoan bidaiak gidatzen dituena iraganetik ihesi; bestea ama izan berri da, bakarrik. Zer transmititu nahi izan duzu?

Portugaldik Groenlandiarako itsas zeharkaldi batean ezagutu nuen Hayat. Itsasontziko kapitaina zen. Hamabi bizitzaren ardura zuen bere gain. Itsasontziko guztiek tough cookie gisa hartzen zuten, pertsona zailtzat edo. Nik ikusten nuen, ordea, oskol horren atzean pertsona oso sentibera zegoela. Gau batez, izozmendiak begiztatzeko zaintza lanetan nengoela, kontatu zidan ahizpa gaztea kartzelan zuela, eta ezin zela bisitatzera joan, gauza asko nahasten zizkiolako. Kontraste hori oso deigarria egin zitzaidan: halako kemena duen pertsona bat gauza ez izatea ahizpa bisitatzeko. Kemen, sentiberatasun eta hauskortasun konbinazio hori adierazi nahi nuen filmaren bidez. Eta naturak nola salbatu zuen Hayat bere deabruetatik.

Bion arteko konfiantza sakondu ahala bigundu zen oskol hori?

Hayatek, filma egiteko konpromisoa hartu genuenetik, konfiantza itsua agertu zuen. Halakoa da: erabat oskolduta eusten dio, edo guztiz zabaltzen dizu barrua, eta nirekin horixe egin zuen. Leilarekiko harremana ez zen erraza izan, ez baitut frantsesez hitz egiten. Haurraz erditu eta lehen hamar egunetan, haren etxean bizi izan nintzen, eta harreman oso polita sortu zen.

Artikoan nabigatzen duen itsas kapitain bat irudikatzeko esan, eta, ziurrenik, gizonkote bizardun, gotor eta zaildu bat etorriko litzaiguke burura. Hayat ez da halakoa.

Hayat 1,60 metro garai da, eta 43 kilo ditu. Emakume txikia da, baina sekulako indarra du, hala fisikoa nola mentala, eta oso argia da. Baina, itsasontzira igo orduko, jendeak galdetzen du: «Non dago kapitaina?». Eta berak esan behar du: «Ni naiz». Areago, zenbaitek ez du harekin joan nahi izan, emakumea delako. Zeharkaldia egiten duten askok, ordea, errepikatu egiten dute.

Inaya txikiaren izenaren esanahia, arabieraz, ontasuna da. Txikiak zer esanahi hartzen du bi ahizpen arteko erlazioan?

Hiruren izenak arabiarrak dira. Aita ez zuten ezagutu, baina ama aljeriar jatorriko bigarren belaunaldikoa zen Frantzian. Hayatek bizitza esan nahi du; Leilak, gaua edo iluntasuna; eta Inayak, ontasuna. Inayaren jaiotzari esker, bi ahizpek hartu-emana berreskuratu zuten, eta Hayatentzat familiaren zikloa hausteko modu bat izan zen. Amak arazoak izan zituen drogarekin, eta Leila ahizpak ere bai; ama espetxean egon zen, eta Leila ere bai, espetxe berean, eta bientzat beste hasiera bat izan zen Inaya txikia.

Epaimahaiak esan du filma hunkigarria dela, baina sentimentaltasunean jausi gabe. Bat zatoz?

Filmatzen hasi ginenean, hauxe esan zidan Hayatek: «Ainara, kontu handia izan esperantzaren kontuarekin». Film dokumentalen egile naizen aldetik, ezin dut ametsik saldu; ezin dut ihesbiderako beste zinema mota horrek bezala ametsik saldu. Honelako dokumental batek ezin du hori egin. Oso bizitza gogorra izan dute, baina bizitzak ez ditu garaitu, eta, aldi berean, gordin azaltzen dute bizi izandako guztia.

Sariak zabaldu diezazkioke ateak Euskal Herrian ere estreinatzeko?

Nahiko nuke, baina oraingoz ez dugu banatzailerik. Gutxienez, estreinaldi bat egin nahiko nuke Iruñean, familiak eta lagunek ikusteko.

Elkarrizketa osorik irakurri ahal izateko:

www.berria.eus/ mendia