Albistea entzun

Zientzia. ARGI ALDIAN

Gizonen antisorgailuak, beti gerorako

Ana Galarraga Aiestaran - Elhuyar Zientzia

2021eko otsailak 12

Soldata-arrakala, lanaldi bikoitza, zaintzaren ardura, sexu-jazarpena... genero-bereizketaren adierazle horien ondoan, bada beste bat, askotan isilean geratzen dena: haurdunaldien erantzukizuna. Horren erakusgarri da emakumeentzako eta gizonentzako antisorgailuetan dagoen aldea: emakumeek hamaika metodo badituzte ere aukeran (betiere, aukeratzerik dutenentzat), gizonezkoek bi baino ez dituzte: preserbatiboa edo kondoia eta basektomia.

Diferentzia horren atzean ez dago arrazoi biologiko edo fisiologikorik, sozialak eta kulturalak baizik: haurgintza emakumeen kontua da, baita hura eragoztea ere. Baina praktikan, ez da oso eraginkorra: munduan, haurdunaldien erdiak nahi gabekoak izaten dira. Gizonek aukeran antisorgailu gehiago izateak ez luke, besterik gabe, egoera aldatuko; aitzitik, zerbait aldatu dela adieraziko luke: gizonak ugalketaz orain arte baino gehiago arduratzen direla esan nahiko luke.

Izan ere, azken urteotan, gizonen antisorgailu bat baino gehiago iritsi da saio klinikoen azken faseetara, baina ez dute merkaturatzeko baimena lortu, ez duelako jaso horretarako behar den bultzada ekonomikoa. Beste era batera esanda: farmazia-konpainiei ez zaie negozio ona iruditu.

2016an, adibidez, gizonentzako antisorgailu hormonal baten saio klinikoak bertan behera geratu ziren, albo-ondorioengatik. Ez emakumeetan eragiten dituztenak baino handiagoak izan zirelako; hain zuzen ere, hauek ziren: aknea, aldarte-aldaketak eta gizentzea. Alegia, emakume askok eta askok izaten dituztenen parekoak. Baina, emakumeek ez bezala, gizonek ez zituztela onartuko aurreikusi zuen konpainiak; horregatik erabaki zuen ikerketarekin ez jarraitzea. Gauza bera gertatu zen bi urte geroago, 2018an, beste antisorgailu batekin: xiringa bidez injektatu behar zen, eta eraginkorra eta segurua bazen ere, emateko moduak ez zuen harrera ona izan.

Nature aldizkariaren arabera, ordea, badirudi zerbait aldatzen ari dela, gizonen antisorgailu batean baino gehiagotan ari baitira ikertzen, han eta hemen. Adibidez, saio klinikoen II. fasean dago testosterona eta progestina sintetiko bat daramatzan antisorgailu hormonal bat. Aurretik ikertutakoen aldean, badu alderdi on bat: gel bat da, eta larruazalean zabalduta barneratzen da. Oraingoz emaitza onak eman ditu, eta COVID-19ak saio klinikoetarako boluntarioen bilketa eten badu ere, espero dute laster lortuko dituztela behar dituzten 400 bikote heterosexualak, Ameriketako Estatu Batuetan, Europan, Hego Amerikan eta Afrikan.

Hormonak alde batera utzita, espermatozoideen bidea oztopatzen duten metodo itzulgarriak probatzen ari dira. Horietako bat RISUG izenekoa da. Indian ari dira garatzen, eta hodi ezberdinetan injektatzen den hidrogel batean oinarritzen da (basektomian mozten diren hodietan). Hidrogelaren osagaiek espermatozoideak inhibitzen dituzte, modu eraginkor eta seguruan. Leheneratzeko, nahikoa da hidrogela desegitea. Orain saio klinikoen III. fasean dago, hau da, merkaturatzeko baimena jasotzeko gainditu behar duen azkenekoan.

Albiste ona izango litzateke antisorgailu horiek edo antzeko batzuk merkatura iristea, eta, are hobea, harrera ona izatea eta gizonek haurdunaldien erantzukizuna partekatzea.

Sareko BERRIAzalea:

Irakurri berri duzun edukia eta antzekoak zure interesekoak badira, eskari bat egin nahi dizugu: Berria diruz babestea.

Zuk eta zure gisako sareko milaka irakurlek egindako ekarpenarekin, eduki gehiago eta hobeak sortuko ditugu. Eta, zuekin osatutako komunitateari esker, publizitateak eta erakundeen laguntzek bermatzen ez diguten bideragarritasuna lortuko dugu.

Euskarazko kazetaritza libre, ireki eta konprometitua eskaini nahi dizugu egunero; bizi zaren munduaren eta garaiaren berri ematen segitu.

Albiste gehiago

 ©BERRIA

Maskararen atzekoa ikusaraztearen beldur

Itsaso Jauregi

Inpostorearen sindromea pairatzen dutenek zailtasunak dituzte beren gaitasunak eta lorpenak modu errealista batean ebaluatzeko. Sindromea emakumeen artean dagoen fenomenoa da batez ere; egunen batean ematen duen bezain trebeak ez direla agerian uztearen beldur dira.

 ©OSKAR MATXIN EDESA / FOKU

«Osasun publikoko arazoa da zarata»

Jakes Goikoetxea

Urteak daramatza bere etxe inguruko tabernen eta dantzalekuen inguruan sortzen den zarata jasaten. Ez jasaten bakarrik, baita salatzen ere. Uste du herritarrak ez direla jabetzen osasun arazoaz.
Pokeak arroza eta arrain gordina ditu oinarrian, baina, nahierara erabaki daitezke osagarriak. ©MONIKA / RAWPIXEL

Osagaiak edozelan hautatuta

Naroa Rodriguez Torralba

Azken urte hauetako plater fotografiatuenetako bat da pokea. 2010eko hamarkadatik ezaguna egin da, eta asko handitu da jatetxeen eskaintza. Azkar prestatu eta jaten da.

Paul Urkijo. ©JAGOBA MANTEROLA / FOKU

Astekaria

Asteko gai hautatuekin osatutako albiste buletina. Astelehenero, ezinbesteko erreportajeak, elkarrizketak, iritziak eta kronikak zure posta elektronikoan.

Iruzkinak kargatzen...