Mugak

Mendilerroak eta ibaiak ez dira mugak izan. Alderantziz esango nuke. Alpeetan, Cervino mendiaren bi aldeko biztanleek, zermattarrek eta courmayeurtarrek, harreman handia izan dute duela 3.000 urtetik hona, 3.800 metroko Theodul mendate glaziarretatik zehar. Duela 700 urte, Tibeteko Kham eskualdekoek Himalaia katea esploratu, 5.500 metroetako mendate glaziarrak zeharkatu, eta Himalaia hegoaldera emigratu zuten, Nepal aldera, non gaur egun xerpa komunitateak osatzen duen. Duela bi urte, Tibet bereganatu duen Txina estatuak, mendate glaziar horiek militarki itxi, eta eten egin du Himalaiako bi aldekoak elkarrekin harremantzeko erabilitako ate naturala. Muga geografikoak ez gaitu bereizten. Mugak estatuek ezartzen dituzte, komunitateak zatitu, zatiak haienganatu, eta ustiatu haien interes ekonomikoetarako, era horretan kulturak eta hizkuntzak desagerraraziz. Gurean, eta gure hizkuntza den euskararekin, gertatzen ari zaigu. Nola izan liteke, Europa ustez demokratikoan, non mugak lausotzen ari diren, bi estatu ustez demokratikok hizkuntzei mugak ezartzea? Frantzia ustez kultu eta demokratikoko Epaitegi Konstituzionalak mugak jarri dizkie bretoi, okzitaniar eta euskarari. Zeren beldur? Onartezina da. Espanian gauza bera gertatzen da, Espainiako era guztietako epaitegiek etengabeko mugak ipintzen dizkiete, galego, katalan eta euskarari. Are gehiago, Euskal Herrian bertan, Txibite anderearen gobernuak, demokrata eta kultua, ustez, Nafarroako hizkuntza den euskarari mugak jartzen. Eta Euskal Autonomia Erkidegoan, gauza bera. Aurrekoan, espainiar batuaz jarri ziguten isun eder bat ertzain gazte bik, 30 urtekoak. Atzo heldu ginen Hiru Erregeen Mahaira, muga ez den Urmuga hemeretzi egunetan oinez gurutzatuz, eta musikaz bustiz. Hiru Erregeen Mahaiaren gailurretik ozen salatu nahi ditut jarrera ez-demokratiko horiek. Ozen.