Limoiak

Roy Baron 1976an ezagutu nuen. Peruko Mendilerro Txuriko Quebrada Hondan ipini genuen oinarrizko kanpamentua, 4.400 metrotan. Pucaranra eta Chinchey mendiak ziren gure helburuak. Egun pare batera beste talde bat heldu zen: yanki gazteen talde bat zen, Roy tartean. Perun ikusten zuen guztiarekin liluratu egiten zen. Patata bat eskuan hartu, patataren begietara begiratu, ondoren niri, eta emozio handiz esan zuen: «Felipe!, pattata bat». York Berrian jaioa, ez zuen ordu arte patata bat sekula ikusi. Eta Royren emozioz betetako harridura ikusgarria zen. Ordurako Royk 32 urte zituen, eta oraindik ez zuen patata bat ikusi, ezta ukitu ere. Naturatik urrun bizi izan zen ordura arte. Gure adiskidetasunak, patata batekin hasi, eta gaur arte iraun du. Hark esanda, ohikoa zen yorkberritarrek patatak, tipulak edo porruak ez ezagutzea. Supermerkatuan, poltsetan frijitzeko prest erosten omen zuten. Elkar ezagutu eta zazpi urtetara agertu zitzaidan Roy etxean. Afrikatik zetorren, Gambiatik. Sendagilea izanik, denbora luzea ibili da lankidetza egitasmoetan, eta Afrikan, bere pozerako, natura ongi ezagutzeko aukera izan zuen. Barre asko egin izan dugu patata haren kontura. Bost aldiz etorri da Euskal Herrira, bakarrik eta familia osoarekin.

Dio hemen oso harreman estua dugula naturarekin, eta hori oso garrantzitsua dela. Urmugako eguneko ibilaldia amaituta, landetxe eder batean hartu genuen aterpe. Inguruan mendi ikusgarriak. Bapo afalduta, kanpoan geunden, mendira begira, eta hor non turista bikote bat agertu zen, ondoko pistatik paseoan. Euskaldunak ziren, ez nien antzik eman nongotarrak, baina euskara garbia eta ederra zuten. Gazteak, 30 bat urte gutxi gorabehera. Landetxe ondoko intxaurrondoa intxaurrez lepo dago aurten; oraindik berde-berde daude, oskol distiratsuak eguzkipean. Bere aurrean gelditu eta neskak senarrari: «Zer da zuhaitz hau? Zer fruitu dira?». «Ez dakit... Agian limoiak?», mutilak.