Abendua aurretik, Arazoa

Azaroa, azaroago da Europa iparraldean. Eta Amsterdam, ilun-ilun-ilun jartzen da.

Zerua eta biok begietan sare grisa dugula esnatu gara. Betazal azpiko berunak ikusten dudan guztia mantsotzen du antza: berandu dela esan dit ordulariak. Gosaldu gabe irten naiz etxetik. Nahi bezain azkar ezin, eta ahal dudanean tranbia geltokiraino iristerakoan, behin norbait izan ziren beste hogeika itzalekin elkartu naiz. Inork ez dio inori begiratu. Albokoaren begietako pertsiana metalikoan harrapaturik geratzeko arriskua handiegia da: lagun hurkoa konpromezuan ez jartzea eta haren independentziari trabarik ez egitea aspaldi ikasi nuen hemen. Ez eskatu, ez gehiegi hitz egin, ez gehiegi begiratu, bestearen espazioa errespetatu.

Zeru baxu ilun honen preso izatea nahikoa ez balitz bezala.

Behean baitago benetan azaroko zerua Herbehereetan. Kapela beharrik ez, hodeiek burugaina apaintzen dizutenean. Hara, erensugea darama horrek kaskezurrean, besteak kafetera, eta hark, Eiffel dorrea.

Tranbia ere berant... Ez naiz iritsiko garaiz tren geltokira. Ezinean, atzeraturik, arrastaka dabil eguna... Eta hala ere, gu, hiriko zorri ttikiak, arkakoso, moskito, armiarma, zimitz, labe zomorroen kolektiboa, presaka. Presak ostegun honetako inkognitaren bat argituko duelakoan. Ez... presa honek... hiria astindu eta azaroa arinago pasaraziko duelakoan.

Edo... presak gu entretenitu eta hilabetearen izena ahaztaraziko digulakoan.

Zergatik ez dugu azaroa egutegitik ezabatzen? Bi Abendurekin ordezkatu eta kitto. Abendua ere iluna baita, baina gutxienez Eguberrietako argien ilusio plastikoa eskaintzen du. Ilusio plastikoa baina kolorinetakoa.

Zinegotzi izendatuko banindute, azaroko argi indar kuota kendu egingo nuke nik Amsterdamen. Linterna eta frontalak banatuko nituzke kale kantoietan, argi zuzi, argizari, euritako hori, laranja, urdin, berde eta gorriekin batera; otzandutako iputargi-hordak ekarriko, Eslovakiako zirkoetatik eta...

Et, et, et... Ia pasa zait nire geltokia! Esnatu hadi, neska! Iritsi naiz estaziora: bai, andrea, nire trenak duela bi minutu alde egin du. Ea zer dioen pantaila informatiboak: hurrengo intercity-a atzerapenarekin dator... Nola ez, bada... bikain! Entsegura berandu iritsiko naizela dioen mezua bidali eta nasako aulki hotz batean eserita gosaldu dut. Kartoizko edalontzi batean sarturiko edabea eta plastikozko zorro barruko croissant bat. Plastifikaturiko jakiak to go: hiriko animalia bat naiz eta onartzen dut. Konpainia behintzat nire piztitasunarekin bat dator: lau uso mutante darabilzkit apurren lapur. Eta beste inguruko abere mutante anonimoak? Horiek guztiak, mugikorrari begira. Bati kafe ketsua erori berri zaio lurrera. Plasta pesta! Usoak hara doaz korrika batean: kafea gustatzen zitzaienik ez nekien. Bejondeiela! Bakean utzi naute.

Hara trena...

Herrialde zibilizatu batean nagoen zantzua: lehenbizi trenean datozenei jaisten uzten zaie. Korridore adeitsu bat ireki da bagoirako ate aurrean. Zuek jaitsi, gu igo. Zuek etorri eta gu joan. Goazenak etorri zaretenak bezain betilun. Iluntasunaren banaketa ere erabat da berdintasunezkoa Holandako herrien artean. Ilunak bizitasun bera, probintzia guztietan.

Eserlekurik ez noski.

Bi andre berriketan ari dira... eta shhhhhh... egin die gizon batek segituan: ah bai, ez naiz konturatu, isiltasunaren bagoian gaude. Hemen, ezin da zaratarik egin.

Trenetik jaitsi eta azaroa Utrechten ere. Ene, zeru honek zenbat pisatzen du? Iritsiko al naiz entsegu aretora! Urruti dago geltokitik eta autobusa hartu behar. Eta autobusa ere ez da nik nahi bezain arin etorri. Baina bai, iritsi da eta joan naiz eta sartu naiz entsegu gelan.

Pittinka, distira gerturatzen. Musikari kide baten instrumentua izan zait lehen txingarra. Sekula aurrez aurre izan ez dudan zerbait: Txinan sheng deitzen zaio, Japonian sho. Kanabera xorta bat besterik ez dela dirudi. Hodi bat irteten zaio behekaldean duen ontzi metaliko batetatik. Bertatik putz eginda, urre koloreko hots bat sortu da. Jotzaileak arnasa hartzen du tututik barrena: hartu eta bota, hartu eta bota, aurpegian aintzinako oxigeno maskara bat balu bezala.. horri esker bizi balitz bezala. Soinua ez da inoiz geratzen. Soinu amaiezina. 3.000 urte dituena. Bai soinuak eta baita instrumentuak ere. Nire begietako errezelak altxatzen. Jotzen hasi naiz. Gerarazi eta zera esan digu gizon txinatarrak: «Eman soinuari behar duen espazioa: hemen, denontzako kabida dago».

Orduantxe konturatu naiz, nire arkuak sortutako hotsari leku imaginarioa egin diodanean.

Azaroak begia itsutzen didanean, ilunak hartzen nauenean, argia entzun ere egin dezakedala.