Bere infernua 30 urte zituenean hasi zen, eta egun, 41 urterekin, infernutik atera ezinik jarraitzen du. 11 urteotan, suizidatzea ere pentsatu du Ainhoa Txokarrok. “Lur jota egon naiz, neure burua hiltzekotan bitan”. Xabier bikotekidearekin agertu da hitzordura —ez du abizenik eman nahi—. 2012an ezagutu zuten elkar, eta biak antzeko egoeran egoteak elkartu zituen.
“Lo egiteko lekurik gabe gelditzear nengoen Ainhoa ezagutu nuenean: suntsituta zegoen. Zonbi bat zen, antsiolitiko oso indartsuak eta lo egiteko pilulak hartzen zituen, edozein unetan negarrez hausten zen, apenas jaten zuen…”, kontatu du Xabierrek. “Autoan lo egiten hasi behar zuen Xabierrek, eta etxera etortzeko esan nion. ‘Oraingoz, etorri gurekin. Etxetik botatzen gaituztenean, hirurak biziko gara zure kotxean’. Eta oraingoz batera bizi gara hirurak”.
Kutxabanken etengabeko mehatxuarekin bizi dira, ordea; hiruren artean irabazten duten diruarekin ez baitie ematen Txokarrok bere garaian eskatutako mailegua ordaintzeko: 800 euro baino gehiago hilean. %46ko elbarritasuna du onartua Txokarrok, eta %36koa Xabierrek. Hernaniko Katea Legaia enpresan lan egiten dute. “Gureak moduko enpresa bat da. Zortzi orduko lanaldian 700 euro kobratzen ditugu gehienez, eta argi esan digute soldata ez digutela igoko. Enpresa arrunt batean lan egiten ere saiatu izan naiz, baina ez nago horretarako moduan”. Bizkarrezurrean ebakuntza egin zioten Txokarrori, baina, horrez gain, neke kronikoa du, eta psikologikoki ere “oso ukituta” dago. 11 urteotan bizitakoak areagotu egin ditu haren osasun arazoak. “Horrelako prozesu batek suntsitu egiten zaitu”.
Xabierrek, berriz, %36ko elbarritasuna du onartua, baina haren osasun egoera are larriagoa da: espondilitis ankilopoietikoa, fibromialgia, kardiopatia bat, kanaleko estenosia… Makulu batekin ibiltzen da, eta nekez esertzen eta altxatzen da. Amak, berriz, balbula bat du bihotzean. Arazo ekonomikoak hasi aurretik jarri zioten balbula, baina bigarren ebakuntza bat egin zioten etxe kaleratze prozesuaren ondorioz.
Diru laguntzarik ez du jasotzen hiruretako inork, eta garraioa, jatekoa —eltzekariak, pasta eta noizean behin oilaskoa jaten dutela diote— eta etxeko gastuak ordainduta apenas iristen dira hilabete amaierara. “Bankuari, gure egoera hobetu bitartean, 200-300 euroko alokairu bat ordaintzea proposatu nion, baina ezetz erantzun zidaten, ez direla etxe agentzia bat”. Bost aldiz eskatu du bankuan etxea hipotekaren ordainetan ematea, bera zorrik gabe eta berankorren zerrendatik at gelditzearen truke; baina ez diote erantzunik ere eman.
Krisialdiak harrapatuta
Errenteriako Kaputxinos auzoan du etxea Txokarrok. Amarekin erdibana erosi zuen, 2002an. “54.000 euroko mailegu bat eskatu genuen; mailegu txikia zen, eta ondo moldatzen ginen”. 2008an, berriz, beste 110.000 euro eskatu zizkion banketxeari, negozio bat irekitzeko. “Arropa denda bat ireki nuen, eta eskatzen nuen guztia emateko prest zeuden banketxean, etxearen hipoteka handituz gero. Horretarako, etxea tasatu zuten berriro. Orain badakit sekulako gaintasazioa egin zutela; 2002an 108.000 euro balio zuen etxea 229.000 eurotan tasatu zuten sei urte geroago. Aprobetxatzeko esan zidaten; nahi banuen dirua emango zidatela auto bat erosteko edo bidaia bat egiteko”. Negoziorako behar zuena bakarrik eskatu zuen, azkenean. “Eta eskerrak”, dio.
Baina, krisialdi ekonomikoaren hasiera zen, eta negozioak ez zuen iraun. “Hipotekari eta gastuei aurre egiteko hilean 1.500 euro behar nituen, eta beste 500 ama eta ni bizitzeko”. Dendak hamar hilabete iraun zuen irekita, eta orain arte jarraitu dute buruhausteek. Hasiera hartan, ordaintzeari zuzenean utzi beharrean, banketxearekin negoziatzen saiatu zen, eta lau urteko gabealdia bat lortu zuen. “Banketxeak onartu zuen gabealdi horretan interesik ez ordaintzea, soilik amortizazioa ordaintzea, eta lortu nuen eustea”. Gabealdia amaitzean etorri zitzaion kolpea. Iruzur egin ziotela sentitzen du. “Esaten zidaten irtenbide onena zela, egoera ekonomikoa hobetuko zela, eta zuk, desesperazio horretan, dena sinisten duzu”. Baina, gabealdia amaitzean, lau urtean ordaindu ez zituen interes guztiak pilatu, berandutze interesak gehitu eta ordaindu beharreko kapitala handitu zioten. “Kontua da haiek proposatu zidatela gabealdia; lehenengo onartzen dizute interesak ez ordaintzea, eta gero berandutze interesak eta guzti kobratu nahi dizkizute. Tranpa egitea da hori”.
Irakurri erreportaje osoa Gipuzkoako Hitza-n.
