Albistea entzun

AHT-a

AHTaren tunel bat Lezetxiki barruan egin dutela salatu dute

Euskal Herriko giza aztarnarik zaharrenak topatu diren lekua da Arrasaten (Gipuzkoa) dagoen kobazulo hori. Arrasate inguruko espeleologia zaleen talde batek egin du salaketa.

Hiru lagun Lezetxikin, urtarrilaren 28an, AHTaren tunela atzean dutela.
Hiru lagun Lezetxikin, urtarrilaren 28an, AHTaren tunela atzean dutela. Besaide mendi elkartea Tamaina handiagoan ikusi

Paulo Ostolaza -

2023ko otsailak 1

«Bai, jaun-andreok, AHT abiadura handiko trenaren tunela Lezetxiki barruan egin dute, haitzuloa zulatuta». Horixe salatu du Lezetxikiren Lagunak Arrasateko (Gipuzkoa) eta inguruetako espeleologia zaleen taldeak. Hango kideak urtarrilaren 28an heldu ziren tunela egin duten lekuraino, eta orduan egin zizkioten argazkiak «izugarrikeriari, guztiz atsekabetuta».

Lezetxiki Udalatx mendiaren inguruan dagoen kobazulo bat da, eta han aurkitu dira, oraingoz, Euskal Herriko giza aztarnarik zaharrenak. Besteak beste, Behe Paleolitoko Homo heidelbergensis espezieko emakume baten humeroa topatu zuten han. 2014an jakinarazi zutenez, humeroak gutxienez 164.000 urte zituen, eta Euskal Herrian aurkitutako giza hezurrik zaharrena zen. Jose Migel Barandiaranek eta Jesus Altunak aurkitu zuten, duela 50 urte.

Lezetxikiren Lagunak elkartekoek ohar baten bidez azaldu dute euren bertsioa: «Espeleologia zaleok, Arrasate eta inguruotakook, bi urte dela konturatu ginen Lezetxiki kobazulo barruko ohiko bide bat etenda zegoela. Barreneko galerietarako bidea berriki eroritako harri handiz zegoen estalita, guztiz. Garai hartan, AHTaren obrak zirela eta, ia egunero izaten ziren leherketak eta horiek sortutako dardarek eragindako lur-jausia izan zitekeela pentsatu genuen», hasi dira.

Aurtengo urtarrilaren hasieran, ordea, jabetu ziren barreneko galeria horietara sartu ahal izateko beste bide bat zegoela; duela astebete hasi ziren hura aztertzen, eta egin zuten lehen saiakera ere: «Etendako bidearen eta gainerako bideen gainaldetik igarotzen da guretzako ezezaguna zen pasabidea. Amaieran, 15 bat metroko jauzia du, azpitik datorren ohiko bidearekin batzen dena».

Jauzi horretara iristean heldu zen ezustekoa: «Kobazuloa ondo argiztatu eta inguruan genuena sinetsi ezinik gelditu ginen. Zer zen hura! Izugarrizko kareharri eta lur-jausia, azpiko galeria guztiz estaltzen zuena», azaldu dute espeleologia zaleek. Dena den, «astakeriarik beldurgarriena» harri askatzearen jatorriari erreparatu ziotenean ikusi zuten: «Goraxeago, 40 bat metro aurrerago, askatzearen sorburuan metalezko sarez eta xaflaz osatutako horma antzeman genuen. Hobeto aztertu ondoren, AHTaren tunelaren kanpo estaldura zela egiaztatu genuen».

Zati bat soilik

Lehen saiakera hartan saiatu ziren tuneleraino iristen, baina ez zuten material egokirik. Horregatik itzuli ziren hara urtarrilaren 28an, material egokiarekin, argazkiak ateratzera.

Gehitu dutenez, ordea, ikusi ahal izan dutena eragindako kaltearen zati bat baino ez da: «Ez dugu zalantzarik kaltea handiagoa izango dela, agerian ez badago ere. Jakinekoa baita AHTaren obrek kalte handiak eragin dituztela gure eskualdean: iturburuak agortu dituzte, errekak lohitu eta kutsatu, edota lur-jausien ondorioz errepideetan kalteak sortu», gehitu dute.

Amaitzeko, irmoki salatu dute «AHTaren lanek egindako enegarren triskantza»: «Onartezina da Lezetxiki modu horretan suntsitzea, Arrasateko eta Euskal Herriko ondare arkeologiko garrantzitsua dena eta guretzako kobazulorik kuttunena dena».

Sareko BERRIAzalea:

Irakurri berri duzun edukia eta antzekoak zure interesekoak badira, eskari bat egin nahi dizugu: Berria diruz babestea.

Zuk eta zure gisako sareko milaka irakurlek egindako ekarpenarekin, eduki gehiago eta hobeak sortuko ditugu. Eta, zuekin osatutako komunitateari esker, publizitateak eta erakundeen laguntzek bermatzen ez diguten bideragarritasuna lortuko dugu.

Euskarazko kazetaritza libre, ireki eta konprometitua eskaini nahi dizugu egunero; bizi zaren munduaren eta garaiaren berri ematen segitu.

Albiste gehiago

Nafarroan osasun publikoaren aldeko manifestazio sindikala, pasa den asteburuan, Iruñean / ©Jagoba Manterola / Foku

Bertan behera utzi dute Osasunbideko greba, LABek eta UGTk gobernuarekin akordioa lortuta

Ion Orzaiz

Osasun Departamentuaren azken eskaintzak beren aldarrikapenen «zati bat» bermatzen duela azaldu dute sindikatuek

Emakunderen aurtengo Martxoaren 8ko kanpainaren aurkezpena, Gasteizen ©Endika Portillo / Foku

Martxoaren 8a eta Azaroaren 25a jaiegun bilakatzeko aukera baztertu du Emakundek

Olatz Silva Rodrigo

Efemeride feministen zerrenda bat aurkeztu du, 2024an jaiegun bat ezartzeko. Oraingoz, onespen handiena lortu duen eguna azaroaren 5a izan da. 1933ko egun horretan, emakumeek aurrenekoz bozkatu zuten Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan.

Zupiria, Aizpurua eta Dobaran, VII. Inkesta Soziolinguistikoa aurkezten, atzo, Donostian ©Jon Urbe / Foku

Euskaldunen erdiak baino gehiago eremu erdaldunetan bizi dira

Arantxa Iraola - Irati Urdalleta Lete

VII. Inkesta Soziolinguistikoa aurkeztu du Eusko Jaurlaritzak. Biztanleen %21,9k erabiltzen dute euskara erdara adina edo gehiago, 2016an baino 38.000 gehiagok. Gazteak aritzen dira gehien

Seaskako ikasleak, atzo, Bernat Etxepare lizeoaren aitzinean, Baionan. ©GUILLAUME FAUVEAU

Parisen «mespretxua» salatu du Seaskak, eta borrokan segituko dutela erran

Ekhi Erremundegi Beloki

Jorajuriak erran du brebeta euskaraz pasatzeko eskubidea «irabazi» dutela. Seaskako 120 ikaslek frantsesez eginen dituzte baxoko azterketak

Astekaria

Asteko gai hautatuekin osatutako albiste buletina. Astelehenero, ezinbesteko erreportajeak, elkarrizketak, iritziak eta kronikak zure posta elektronikoan.

Iruzkinak kargatzen...

Izan BERRIAlaguna

Zure babes ekonomikoa ezinbestekoa zaigu euskarazko kazetaritza independente eta kalitatezkoa egiten segitzeko.