Albistea entzun

Kolonbia

ELNk eta Kolonbiako Gobernuak aldebiko su etena adostu dute

Menia abuztuaren 3an sartuko da indarrean, eta urte erdi iraun beharko luke. Akordioak gizarte zibilaren parte hartzea jasotzen du negoziaturikoak arrakasta izateko.

Gustavo Petro Kolonbiako presidentea, Miguel Diaz-Canel Kubakoa eta Antonio Garcia ELNren lehen komandantea, gaur, Habanako agerraldian
Gustavo Petro Kolonbiako presidentea, Miguel Diaz-Canel Kubakoa eta Antonio Garcia ELNren lehen komandantea, gaur, Habanako agerraldian Kolonbiako Presidentetza Tamaina handiagoan ikusi

Ander Perez Zala - Arantxa Elizegi Egilegor -

2023ko ekainak 10 09:56

Orain arte bake elkarrizketetan emandako pausorik handiena da: ELN Nazioa Askatzeko Armadak eta Kolonbiako Gobernuak atzo jakinarazi zuten aldebiko su etena adostu dutela, «nazionala», eta urte erdi iraun behar lukeena. Menia datorren abuztuaren 3an sartuko da indarrean, Israel Ramirez Pineda Pablo Beltran gerrillaren negoziazio taldeko buruak azaldu duenez, eta erabaki horrek helburu bat izango du: «Kolonbia aldatzea».

Gustavo Petro Kolonbiako presidenteak esana du «erabateko bakea» nahi duela herrialderako, eta horri begirako lehen garaipena izan da gobernua ELNrekin ados jarri izana. Halere, bi aldeek agerian utzi dute negoziaturiko akordioak erronka batzuk dituela; Pablo Beltranek, esaterako, esan du gatazkaren «kausei» oraindik ere irtenbideak emateko beharra dagoela, eta gizartearen parte hartzea ezinbestekoa izango dela itunaren edukia bete eta «paper soil bat» ez izateko.

Edonola ere, akordioaren berri emateko agerraldia, Habanan egindakoa, eskerrak emateko eta itxaropena helarazteko ekitaldi bat izan da, bi negoziazio taldeetako ordezkariek ideia horietan jarri baitute arreta, oro har. Otty Patiño gobernuaren negoziatzaileen buruak adierazi du, besteak beste, ELNrekin adosturikoa «beharrezkoa», «premiazkoa» eta «indartsua» dela mende erdi inguru iraun duen gatazka amaitzeko.

Patiñoren ondoren mintzatu da Kolonbiako presidentea, eta garrantzi handia eman dio asteotan negoziaturikoari, adierazi baitu bi negoziazio taldeek «bakerako aukerak» adostu dituztela: «Fase bat amaitu da, altxamendu armatuarena Latinoamerikan. Armen mundua amaitu beharra dago, denok denon artean hiltzearena».

Urte erdiko su etenaz gain —gerora luzatu ahalko dena—, bi aldeek adostu dute jarraipen eta egiaztatze mekanismo bat indarrean jartzea, eta jakinarazi dute horretan parte hartuko dutela, begirale lanak egiten, NBE Nazio Batuen Erakundeak, Eliza katolikoak, nazioarteko herrialde batzuek eta gizarte zibilak.

Berez, negoziazioen hirugarren fasea atzo zen amaitzekoa —astebete luzatu ondoren—, baina bi negoziatzaile taldeek atzo eskatu zuten elkarrizketak beste egun bat luzatzeko, gaur iragarritako akordioa ixteko. Denera, fase horrek hilabete baino gehiago iraun du, 39 egun, eta beti izan du lehentasun aldebiko menia bat adostea; aurrez, negoziatzaile taldeak Venezuelako eta Mexikoko hiriburuetan elkartu ziren.

Lehen aldia da Petrok bake prozesuan zuzenean parte hartzen duela, eta Eliecer Erlinto Chamorro Antonio Garcia ELNko lehen komandantearekin batera sinatu du gaur asteotan adosturikoa. Eta, pauso horrengatik, Antonio Guterres NBEren idazkari nagusia pozik agertu da; batez ere, «Kolonbiako herriari itxaropena ematen» diolako.

Elkarrizketen hurrengo fasea, laugarrena, Venezuelan egingo dute, abuztuaren 14tik irailaren 4ra.

Bake negoziazioak, krisi artean

Bake negoziazioek hainbat krisi gainditu behar izan dituzte hilabeteotan, horietako bat iazko urte amaieran, Kolonbiako presidenteak berak iragarri zuenean su eten bat adostu zutela «talde armatuekin»; tartean, ELN bera. Gerrillak, baina, ukatu egin zuen halakorik, eta nabarmendu zuen meniarik egotekotan aldebikoa behar zuela izan.

Lehena ez ezik, bigarren fasea ere ez da erraza izan. Petroren adierazpen batzuek eragin zuten bigarren geldialdia: estatuburuak, armadarekin egindako ekitaldi batean, esan zuen herrialdean ez zegoela «gatazka ideologikorik edo politikorik», soilik «legez kanpoko ekonomiaren aurkako borroka». Adierazpenek gerrillaren haserrea eragin zuten, Petrok ELN narkotrafikatzaile taldeekin parekatu baitzuen, eta hain zuzen ere euren aldarrikapen nagusietako bat baita gerrillari «talde armatu antolatuaren izendapena» kentzea.

Kolonbiako legeak zehazten du talde kriminalak «menperatu» egin behar direla, eta, aldiz, talde politiko-militarrekin elkarrizketak has daitezkeela. Horrez gain, izendatze horren ondorioz, ELNko presoak ere ez dituzte «preso politikotzat» hartzen.

Asko balio du irakurri duzun albiste/artikulu honek. Talde baten lanaren emaitza da.

Albiste hau zuri helarazteko eta talde honek bere lana baldintza egokietan egin dezan, BERRIAk ezinbestekoa du zure sostengua.

Zure babes ekonomikoarekin, aldi hau kontatzeko funtzioa betetzen jarraitu nahi dugu: kazetaritza konprometitu, kalitatezko eta independentea egiten.

Albiste gehiago

Haur bat Can Atalay diputatuaren irudi batekin, maiatzaren 1eko protesta batean, hura aske uzteko eskatzen. ©#BARRA_ABILDUA#CANATALAY

Legegintzaldia espetxetik

Lara Villalon

Can Atalay ezkerreko parlamentaria preso dago iazko maiatzetik, 2013an Istanbulgo Taksim plazan izan ziren protestetan parte hartzeagatik, Turkiako Gobernuaren kontra. Auzia justiziaren politizazioaren ikur bihurtu da herrialde hartan.

 ©OSKAR EPELDE

«Afrikaren menpekotasun aroa amaitzen ari da»

Oskar Epelde Juldain

Touoyemen arabera, kontinenteko liderren belaunaldi berri batek «forma eman nahi dio bere patuari». Eta sistemaz gogoeta bat plazaratu du: «Afrika demokratizatu behar da, ala demokrazia afrikartu?».
Armeniako Gobernuaren kontrako manifestariak, gaur, Erevanen. ©ANATOLI MALTSEV, EFE

Paxinianen dimisioa eskatu dute milaka herritarrek, «traidore» oihu artean

Gorka Berasategi Otamendi

Armeniako hiriburuan egin duten protestan, manifestariek lehen ministroari egotzi diote ez esku hartzea Azerbaijanek Karabakh Garaiari egindako erasoaren aurrean.

ERCko eta JxCko ordezkariak txaloka, atzo, Kataluniako Parlamentuan ebazpen bateratu bat onartu ondoren. ©Q. GARCIA / EFE

Erreferenduma, negoziaziora

Gorka Berasategi Otamendi

ERCk eta JxCk Sanchezen inbestidurarako baldintza ezarri dute: erreferendum baten alde «lan egiteko» konpromisoa hartzea. PSCk gaitzetsi egin du, eta bozak errepikatzeko aukera aipatu du

Astekaria

Asteko gai hautatuekin osatutako albiste buletina. Astelehenero, ezinbesteko erreportajeak, elkarrizketak, iritziak eta kronikak zure posta elektronikoan.

Iruzkinak kargatzen...

Izan BERRIAlaguna

Zure babes ekonomikoari esker, gure funtzioa betetzen jarraituko dugu egunero:
jendearen galdera eta kezkekin bat egingo duen kazetaritza bat egiten.