Hezkuntza Legeak «euskara gehiago» behar duela uste du Kontseiluak

Esan duenez, gaur Jaurlaritzak aurkeztu duen testuak ez dakar euskararen normalizazioan lagundu dezakeen «egiturazko aldaketarik», iraileko aurreproiektuarekin alderatuta.

arantxa iraola
2023ko apirilaren 25a
13:44
Entzun

Euskalgintzaren Kontseiluak balorazio bat plazaratu du gaur Jaurlaritzak hezkuntza arautzeko asmoz aurkeztu duen lege aurreproiektuaren inguruan. Legea ontzeko prozesua hasi zenetik, hainbat balorazio plazaratu ditu, eta xehe aztertu ditu honen aurretik idatzi diren testuak ere. Are gehiago, horiek moldatzeko ekarpenak ere egin ditu, hezkuntza komunitatearekin eta gehiengo sindikalarekin hitzartuta. Aurreko testuetan ikusitako gabeziei erantzuteko asmoz egin zituen ekarpen horiek Kontseiluak, eta, gaur ere, balorazio «gazi-gozoa» egin du: testuak «euskara gehiago» behar dutela uste du. Nabarmendu du «erronka itzelak» daudela mahai gainean euskararen normalizazioari dagokionez, eta alde horretatik testu berriak ez dakarrela «egiturazko aldaketarik» irailean aurkeztutako zirriborroarekin alderatuta.

Kontseiluaren ustez, badira «begi onez» hartzeko elementuak testuan. Esaterako, ikasleen euskara gaitasuna ziurtatzeko B2 irteera profila ezarri izana, eta «euskal kulturaren ezagutza» ere aintzakotzat hartu izana, baina uste dute «hezkuntza komunitatearen gehiengoak eta sindikatuek» egindako eskabide nagusiak ez direla jaso aurreproiektuan. Era berean, salatu du hezkuntza itunean hasieran jasotako zenbait «elementu positibo» ez direla ageri orain idatzi duten aurreproiektuan. Iruditzen zaio oraindik badela aukera legea «hobetzeko», hala ere, eta «ekarpenak» egiten jarraitzeko asmoa du.

Zehaztasun gehiago nahi du

Testuaren «zehaztasun» faltak arduratzen du, bereziki, Kontseilua, eta hainbat adibide jarri ditu zehaztasun falta horren berri emateko. Hau da etsenplu horietako bat: testuaren zioen azalpenean, jartzen du euskara «gutxiengoaren hizkuntza eta hizkuntza gutxitua» dela. Kontseiluaren iritziz «interesgarria» da hori, «neurri proaktiboak edo aurrerakoiak» ezartzeko atea ireki dezakeelako. Alabaina, salatu du gero ideia hori ez dela garatzen aurreproiektuko «neurrietan».

Beste adibide bat: zioetan argi eta garbi jartzen du hezkuntza sistemaren helburua dela ikasle guztiek bi hizkuntza ofizialak menderatuko dituztela «bermatzea». Kontseiluak adierazi du, ordea, hori gero ez dela jasotzen testuaren «garapenean». 3. artikuluan, ikasleen hizkuntza gaitasuna hizpide hartuta, ez da «bermatu» aditza agertzen, baizik eta horren ordezkoa: «Sustatu». Kontseilua arduratuta dago horren harira. «Hezkuntza sistemaren oinarria ezin da izan ikasleek gaitasun egokia eskuratuko dutela sustatzea. Aitzitik, betebeharra izan beharko litzateke», ohartarazi du. Gogoratu duenez, 1993ko Hezkuntza Legean, ikasleek hizkuntza ofizial bietan lortu behar duten ezagutzaren harira, «bermatu» hitza eta garbi ageri da, eta uste du hor ezin dela «atzera» egin.

Testuaren 65. artikuluarekin ere, kezka. Argi eta garbi jartzen du hezkuntza sistemak «esparru eleaniztuna eta kulturartekoa» izan behar duela, «euskararen inguruan artikulatua». Baina, Kontseiluaren ustez, zehaztasuna falta da gero, horretarako eskolek garatu beharko duten hizkuntza ereduaren inguruan. Ez da zehazten, esaterako, hizkuntza bakoitzeko «orduen esposizioak» zein izan behar duen, eta hutsune handia da hori Kontseiluarentzat: «Gutxieneko esposizio orduak zehaztea funtsezkoa da belaunaldi berriak euskaldunduko badira». Beharrezkoa iruditzen zaio legean «ahalik eta zehaztasun handienarekin» ezartzea hizkuntza bakoitzean zenbat ordu egin beharko diren, eta garrantzitsutzat jo du «irakas-hizkuntza orokorra» euskara izango dela zehaztea ere. Gainerakoan auzitegien edo agintarien «interpretazio murriztaileen» arriskua handia izango dela pentsatzen du.

66. artikuluan jartzen du propio ikasle guztiek euskarazko B2 irteera profila izan beharko dutela derrigorrezko ikasketa prozesua amaitzean, eta hor ere, Kontseiluaren ustez, ondo zehaztu behar da horra heltzeko zein hizkuntza eredu beharko den; bestalde, irizten dio berriz ere argi jarri behar dela euskara izango dela irakas-hizkuntza orokorra. Lanbide Heziketako ikastetxeetan ari diren ikasleek eta araubide bereziko ikasketetan ari direnek izan beharko duten irteera profila «ezartzea» ere falta dela uste du. Artikulu horren amaieran, halaber, Jaurlaritzak «ebaluaziorako» tresnak arautuko dituela jartzen duenean, testua «oso lausoa» dela iruditu zaio, eta kanpo ebaluazioari buruzko aipamena falta dela, gainera. Ebaluazio mota horri tokia egitea ezinbestekoa dela pentsatzen du: «Emaitza errealen berri izateko, beharrezkoa da kanpo ebaluazioa bermatzea, eta hala jasotzen zen hezkuntza itunean».

Iruzkinak
Ez dago iruzkinik

Ordenatu
0/500
Interesgarria izango zaizu
Nabarmenduak
Orain, aldi berria dator. Zure aldia. 2025erako 3.000 babesle berri behar ditugu iragana eta geroa orainaldian kontatzeko.