Iheslariek konponbidean parte hartu behar dutela aldarrikatu dute

Urteetan euskal iheslari politikoei sostengua ekarri dieten talde eta eragileek iheslarien aldeko ekitaldi bat antolatu dute ekainaren 15erako, Miarritzeko (Lapurdi) Irati salan. Euskal Herriko gatazka politikoa izanik eta gatazka horren parte izanik, horren konponbidean ere iheslariek parte hartu behar dutela jakinarazi dute. Elkartasun Hatsa ekinbidea gatazkaren konponbidean mugarri bat izatea espero dute eragileek.

Erregina Dolosor sindikalistak, Laurence Hardouin abokatuak eta Bixente Garzia preso ohiak agiri bat irakurri zuten atzo, euskaraz eta frantsesez. Sostengatzaileen artean kolore politiko ezberdinetako eragileak bildu dira, hala nola Claire Cellan sindikalista, Frantxoa Garat apaiza, eta haiekin batera Jean Fagoaga, Jean Louis Davant, Koko Abeberri, Victor Pachon, Jean Noel Etxeberri Txetx, Anne Marie Grenie, Lucio Urtubia, Julen Kalzada, Charles Bidegain, Andoni Iturriotz eta Mendi Mixu, bertzeak bertze. Jean Pierre Jeudy Bretainiako Carhaix herriko auzapez ohia eta Daniel Cotten hautetsia ere sostengatzaileen zerrendan dira.

Eragileek Aieteko Adierazpenarekin sortu zen aukeraren garrantzia nabarmendu zuten. ETAk armak utzi eta bi urtera, oraindik Frantziako eta Espainiako estatuek urratsik ez dutela egin nabarmendu zuten. «Euskal Iheslari Politikoen Kolektiboak egoera zailean bizi diren iheslarien bizi-baldintzak hobetu daitezen eskatzen du, iheslari guziak Euskal Herrian duintasunez bizitzeko eskubidea izan dezaten lehenetsiz» azaldu dute eragileek.

Euskal iheslari politikoek ukan duten ibilbide politiko luzea eta askotarikoa ekarri dute gogora; trabaz beterikoa izan dela azpimarratu dute. «Askotarikoa eta zabala da haien ibilbidea, eta askotarikoa eta zabala da urteetan ukan duten babes eta sostengua: norbanakoen sostengua, taldeena, herriarena». Jazarpen politikoa ekiditeko, ihes egitea eta familia eta lagunak uztea deliberatu zutela erran dute. Gibelean utzi zuten babes hori herriarengandik jaso dutela azaldu zuten, urteetan laguntza eman dieten eragileen testigantzaren bidez. Egunerokoan ukan dituzten zailtasunak ekarri dituzte gogora, hala nola nortasun agiririk ez izatea, lana edo etxea atzemateko zailtasuna, sendatzera joateko trabak. «Ezin zenbatuzkoa da azken 50 urteetan iheslari politikoei babesa adierazi dieten, diegun, pertsonen zerrenda, gaur egun oraindik babes hori eskaintzen dieten eta diegun pertsonen zerrenda. Ezin ahantzi ere denbora horretan Anai Arteak egin lana, sostengu horren lehen planoan izan baita beti».

Iheslariek jaso duten laguntza hori ez dela itxurazkoa berretsi dute, eta GALen garaiak gogoratu dituzte. Orduan herritarrak izan ziren, iheslariak ere bai, atentatua egin ondoren ihesean zihoazen GALeko kideak jarraitu eta gelditu zituztenak hainbat alditan.

Handia eta plurala

Estatuen errepresioak berak handia eta plurala bihurtu du euskal iheslarien kolektiboa. Eragileek gogora ekarri dute 80ko hamarkadan lehen estradizioei ekin ziela Frantziak. GALen atentatuen ondotik, egoitza asignazioak, konfinamenduak, deportazioak eta sarekadak ezarri zituzten indarrean, munduko lau haizeetara bidaliz eta sakabanatuz iheslariak. Alta, kolektibo gisa erantzuteko eta bake prozesuari ekarpena egin ahal izateko, errealitate hori traba nabarmena da. Anitz dira munduan agiririk gabe bizi diren iheslariak. Deportatuen kasuan, Frantziak igorri zituen dauden herrietara eta, horren erantzukizuna dagokion bezala, egoera horren konponbidea ere Frantziaren ardura dela diote iheslariek.

Duela 50 urte, duela 25 eta gaur egun oraindik, Euskal Herriak bizi duen une garrantzitsuhonetan, iheslarien kolektiboko kideek Euskal Herrian libre bizitzeko eskubidea jorratu nahi dutela azpimarratu dute, mundutik herrira itzulirik.

«Diote herria eraman zutela haiekin, herria bizi izan dutela urrun egonik ere, eta herria dutela gure hatsaren ezinbesteko oinarri. Guk, gaur hemen adierazi nahi diegu herriaren babesa eraman zutela haiekin, herriaren babesa bizi izan dutela urrun egonik ere, eta herriaren babesa dutela beren hatsaren ezinbesteko oinarri» gaineratu dute.

Gatazkaren konponbidearen ildoan, iheslariek haien ekarpena egin behar dutela azpimarratu dute eta eragileek horretarako parada eman nahi diete ekainaren 15ean Miarritzen eginen duten ekitaldiaren bidez. Bertan presente izanen dira kolektiboko kideak eta gizartearen begietara, nazioarteko hedabideen argira, haien proposamena edo bide orria emanen dute jakitera. Lehen urratsa Euskal Herrian libre bizitzea dela diote.