Batzuek atzera begiratzen duten bitartean, gazteek aurrera bultzatzen dute. Eta garai historiko batean non haserrearen hazi politikoek sustrai sakonak baitituzte. Nazioartean, eskubideen atzerakada kezkagarria gertatu da, Bigarren Mundu Gerraz geroztik hautsi ezinak ziruditen oinarrizko adostasun demokratikoak zalantzan jarri baitira. Autoritarismoa hedatzen da, eta horrekin batera beldurraren, bazterketaren eta etsipenaren diskurtsoak. Bufoi itxura baina metodoa duen tipo batek bere gutizien mende jartzen du mundua, bere lagunekin batera tartaren zati gehiago jateko helburu bakarrarekin.
Testuinguru horretan, eztabaida batzuek txikiagoak dirudite, baina eskubideak zabaltzen dituen edozein aurrerapauso ez da elementu legal bat bakarrik; printzipioen adierazpen politiko bat da. Gazteriaren eta Haurtzaroaren Ministerioak lantzen duen etorkizuneko estatuko Gazteriaren Legeak tresna bat izan nahi du eskubideak bermatzeko, parte-hartze demokratikoa indartzeko eta gazteriari, Sira Rego ministroak aipatu ohi duen bezala, gure gizarteen eraldaketan duten funtsezko zeregina aitortzeko.
Gaur egun, gazteak mahaiaren erdian jartzen ari dira eztabaida global handiak: klima-aldaketaren aurkako borroka, egiturazko desberdintasunak, osasun mentala eskubide gisa aldarrikatzea, orainari etorkizuna hipotekatu gabe begiratzen dion politika eskatzea (nahiz eta bere garaian «etorkizunik gabeko gazteria» esaten genuen).
Sareetan –eta tabernetan– gazteen konpromisoa heldugabetasuntzat jotzen dutenen aurrean, begien bistakoa dirudien zerbait gogoratu behar da: 16 urterekin lan egin, kotizatu eta lan- eta hezkuntza-erantzukizunak har badaitezke, botoa emateko aukera ere izan behar da. Botoa emateko adina 16 urtera jaisteko eskaera ez da burutazio bat, koherentzia kontua da, heldutasun kontua. Eta Izquierda Unidaren aldarrikapen historikoa ere bada.
Baina lege hau botoaz harago doa. Gazteek parte hartzeko mekanismo egonkorrak eraikitzeaz ari gara, subjektu pasibo gisa hainbestetan tratatu direnei benetako boterea emateaz. Erakundeek hausnarketarako, entzuteko eta gazteen begirada politika publikoetan txertatzeko guneak ireki behar dituzte. Izan ere, demokrazia osoa nahi badugu, ahots guztiak behar ditugu, baita —eta batez ere— etorkizuna orainetik eraikiko dutenen ahotsak ere. Horregatik da garrantzitsua etorkizuneko belaunaldien eskubidea deritzona sartzea. Eskubide horrek aldarrikatzen du diseinu politiko orok etorkizunerako plangintza bat behar duela, haren eragina positiboa izango delako bermea, etorkizuneko belaunaldiei bizitzeko moduko ondarea uzten diegulako bermea.
Gazteak gogor ari dira beren lekua eskatzen jokaleku politikoan. Hurrengo Gazteriaren Legeak, Euskadiko 2022ko Gazteriaren Legea bezalakoen osagarri denak, Estatuak gizarte bidezkoago, berdeago, askeago eta feministago bat baino gutxiago onartzen ez duen belaunaldiarekiko duen eskakizun eta konpromiso irmoaren isla izan behar du.
Demokrazia indartsu batek bere burua eguneratu egin behar du, gaztetu. Eta horrek eskubideak bermatzea dakar, ez murriztea; parte-hartzea zabaltzea, ez mugatzea. Atzera-aurrera garaiotan, bistako gaiak defendatzea, hala nola askatasuna edo berdintasuna, erradikala irudi daiteke. Has gaitezen sustraitik hitza emanez eta gazteei botoa emanez.
Beraz, hori ez dela tokatzen edo itxaron egin behar dela esaten digutenei ematen zaien erantzunik onena eskubide berriak bultzatzea da. Demokraziaren oinarriak handitzeko garaia da.
