Nafarroako Unibertsitate Publikoak (NUP) eta Nafarroako Gobernuak 2025-2028 aldirako finantzaketa hitzarmena sinatu zuten joan den apirilaren 30ean. Hitzarmen hau lehiakortasunean aurrera egiteko eta irakasleria guztiaren ordainsariak hobetzeko finantzatzaile gisa aurkeztu da. Hala ere, Irakasle Elkartuen eta Ordezkoen Duintasunaren Aldeko Elkarteak (IEODE-ADPAS) ohartarazten du adierazpen horiek desitxuratu egiten dutela prekaritatean oinarritutako errealitatea.
Apirilaren 16an sinatu zuten II. NUPeko irakasle eta ikertzaile lan-kontratudunen hitzarmen kolektiboa. Enpresa Batzordean ordezkatuta dauden sindikatuek (APDIC, CCOO, UGT eta CSIF) sinatu zuten, eta ELAk eta LABek ez sinatzea erabaki zuten.
Irakasle elkartuen eta ordezkoen lan-baldintzak duindu beharrean, hitzarmenak atzeratu egiten ditu ordainsari-hobekuntzak, eta diskriminazioei eusten die. Komitearen hasierako proposamenak soldata %50 igotzea eta klaseak prestatzeko eta azterketak zuzentzeko lan denbora aitortzea aurreikusten zuen bitartean, azken akordioak %10era iristen ez den osagarri ekonomikoa proposatzen du eta, gainera, modu mailakatuan aplikatuko da 2028ra arte.
Termino zehatzetan: astean lau eskola-ordu ematen dituen irakasle elkartu batek 7.144,90 euroko urteko soldata gordina jasotzen du gaur. Hitzarmen kolektibo berriarekin, zenbateko hori 7.822,95 eurokoa izango da, 2028an, hau da, 678,05 euro gehiago besterik ez. Horrek irakasle kontratatu iraunkor baten ordainsariaren %20 osatuko du, nahiz eta irakaskuntza-karga antzekoa den.
Izan ere, irakasle elkartuek eta ordezkoek NUPeko irakaskuntzaren %60 inguru ematen dute gaur egun, eta funtsezko figurak dira unibertsitatearen eguneroko funtzionamenduan. Hala ere, horien ekarpena ez da oraindik aitortu ez ekitateari dagokionez, ezta hark benetan egiten dituzten zereginen benetako konpentsazioari dagokionez ere: klaseak prestatzea; azterketak diseinatzea eta zuzentzea; lanak berrikustea; bilerak eta kalitate- eta koordinazio-txostenak prestatzea, hori guztia ordainsarien zenbaketatik kanpo gelditzen delarik.
Egoera horrek edozein sistema justuren oinarrizko printzipioa urratzen du: «Lan berdina, soldata berdina». Bi irakaslek eskola-zama bera ematen badute, batek unibertsitatetik kanpo lan bat izateak eta besteak ez, ez du justifikatzen lan-baldintzetan hain alde handia egotea.
Horri gehitu behar zaio inguruko beste unibertsitateekin egindako konparazioa. Gaur egun, astean lau orduko irakasle elkartu batek honako soldata gordin hauek jasotzen ditu urtean: 7.144,90 euro NUPen, 7.811,52 euro Euskal Herriko Unibertsitatean (EHU), 8.354,64 euro Errioxako Unibertsitatean (UR) eta 7.732,62 euro Zaragozako Unibertsitatean (UZ). Beraz, 2028rako aurreikusitako igoerekin ere, NUPek ez ditu askotan lortuko unibertsitate horien egungo mailak. Eta hori guztia bizi-kostu handiak markatutako eskualde batean, non horrek eskainitako baldintzen erakargarritasuna are gehiago murrizten duen.
Hitzarmenak ez du jasotzen, ezta ere, sektore publikotik datozen irakasle elkartu eta ordezkoen aldeko berdintasunaren aitorpena, oraindik ez baitzaie aparteko ordainsariak jasotzeko eskubidea aitortzen, ezta antzinatasuna ere. Horrek esan nahi du, hasteko, enplegatu publikoa den irakasle elkartu edo ordezko batek ez denak baino %14,28 gutxiago kobratzen duela. Gainera, hitzarmen kolektibo berriak soldata-bereizketa hori finkatu egin du, soldata-taula espezifikoak ezarri baitira kolektibo horientzako (ordainsari-kontzeptu horiek gabe), haiek ezaba zitzakeen eta Unibertsitateak LOSUren arabera onar zitzakeen ordainsari-osagarri bat sortu beharrean. Osasun-zientzietako irakasleen egoera ere ez da kontuan hartzen. Izan ere, irakasle horien kontratazioa Osasun Sailarekin egindako hitzarmen bati lotuta dago oraindik, kontratazioa behin-behinekotasun iraunkorreko baldintzetan ezarriz.
Aurrekoez gainera, funtsezko beste figura batzuek, hala nola irakasle laguntzaile doktoreek eta langile ikertzaileek, aldi baterako kontratuak, bekak edo baldintza ezegonkorrak lotzen jarraitzen dute, epe ertainera karrera akademikorako aukerarik gabe. Figura horiek guztiek osatzen dute unibertsitate publikoaren zati handi bat sostengatzen den eskeleto isila.
IEODE-ADPAS-ek NUPerako plan estrategiko integrala eskatzen du premiaz, finantziazio nahikoa eta konpromiso politiko irmoa dituena, soldata adabakiaren logika gainditu eta unibertsitate iraunkor, berritzaile eta talentua erakartzeko eta atxikitzeko benetako gaitasunaren alde egingo duena. Plan horrek kontuan hartu behar du gaur egun irakaskuntzaren erdia baino gehiagoren arduradun direnen duintasun profesionala.
