Zer ikusi, hura ikasi

Etorkizuneko ofiziorik gehienak diseinatzeke dauden honetan, bada lanbide bat haur eta nerabeen arreta erabat bereganatu duena: youtuberra. Geroa bezain ezezaguna izaki gehienentzat. Gutxiengo baten ogibide baino ez da. Hala ere, gero eta gehiagok aipatzen dute bizibide desiragarri gisa.

Gazteen euskal behatokiak iaz kaleratutako datuen arabera, 15 eta 29 urte bitarteko gazteen aisialdirako jarduera gustukoenak dira musika entzutea, kalean egotea eta ikus-entzunezkoen kontsumoa: egunero edo ia egunero filmak edota serieak ikusten eta Youtube, Vimeo zein bestelako plataformetako bideoak ikusten pasatzen dute denbora. Gainera, diagnostiko berean, honako datu hau ere irakur daiteke: Whatsapp, Facebook, Instagram eta Youtube dira gehien erabiltzen diren sareak (bideo plataformaren erabiltzaile dira gazteen %70,6 eta eguneroko erabiltzaile aktibo hamarretik lau).

Youtube da, egunero, 30 milioi erabiltzaile aktibo baino gehiago biltzen dituen sarea. 24 ordutan, 5.000 milioi bideo ikusten dira bertan, edo milioi bat eduki ordu (Netflix eta Facebook sareetako bideo kontsumoa batuta baino gehiago). Datu-basearen handitze erritmoa ikaragarria da: minutuero 300 ordu bideo argitaratzen dira. Alimaleko eskaintza.

Gaurko haur eta nerabeak sakelakoen garaian hazi eta hezi dira. Aro digitaleko espezie horiek ez dute oroitzapen analogikorik, eta hamar urte ingururekin hasten dira sare sozialetan ekinean. Horiek dira duela 13 urte sortutako bideo plataformako youtuber izan nahi dutenak, youtuberrak beraien erreferente gisa dituztenak.

Komunikabideetan, youtuber hitzaren ondotik agertu ohi da polemika gehienetan, eta hiztegietan ez da oraindik kontzeptua gehitu. Gainontzeko belaunaldiontzat, oro har, fenomeno nahiko ezezaguna da.

Gazteak youtuberrekin identifikatzen dira beraien antzekoak direlako, kalean gurutza ditzaketelako, parekoak zaizkielako; finean, edozeinek eskura dezakeen ospea lortu dutelako. Influencer sozial horien existentziaz ezertxo ere ez dakigula harrapa gaitzake, beraz, edozein kaletan youtuber bat ezagutzean sor daitekeen iskanbilak.

Entretenimendua da nagusi, eta dibertigarriak diren kalitatezko bideoak dira ikustaldirik gehien pilatzen dituztenak. Haur eta nerabeek lagunekin hitz egiten dute ikusten dituzten bideoen inguruan, beste jarraitzaile batzuekin batera txatak sortzen dituzte, fan profilak jarraitzen dituzte, youtuber gogokoenei mezuak igortzen dizkiete, eta fan meeting-etara joaten dira. Bizitzaren parte eta zati garrantzitsu da Youtube, identitate-eraikuntzan eta portaeran eragiten duen fenomenoa: hizketa gaiak, kezkak, estetika, hizkuntza... badira imitatzeko zenbait helduleku.

Hartara, Youtube izan daiteke dibertsio plaza tribial, edo zarataren artean bilatzen denaren arabera, heziketarako zein zabalpen zientifikorako leku ere bai. Ukaezina da youtuberren fenomenoak ondorio sozial eta kulturalak dakartzala, hortaz, alfabetatze mediatiko-teknologikoan murgiltzea dagokigu denoi —haur, nerabe, horien guraso, irakasle eta beste. Eztabaidari behar bezala heltzeko territorioa esploratu eta ezagutzea izan ohi da lehenbiziko urratsa. Agian, youtuber eskola bat sortu behar genuke. Bitartean, ikusi eta ikasi.