Lehen mailako aktorea

Bigarren mailakotzat jotzen dituzten aktoreek eredutzat zuten Ernest Borgnine. Hiritar arruntaren aurpegia izanda, jakin zuelako Hollywooden toki bat eskuratzen ez ezik, nortasun eta jarrera oso ezberdineko pertsonaiak haragitzen ere. Borgnine —batzuentzat beti Marty, besteentzat talde basatiko Dutch Engstrom—, bizitza guztia pasatu zuen bezala hil da. Lanean. 95 urte zituen, eta oraindik estreinatzeko dago haren azkeneko filma: The Man Who Sook the Hand of Vicente Fernandez. Kirk Douglasekin batera, belaunaldi oso bateko azken ordezkaria zen Borgnine, nahiz eta inoiz ez zuen izar estatusa bereganatu.

Ermes Effron Borgnino 1917ko urtarrilaren 24an jaio zen Hamdemen (Connecticut, AEB) italiar etorkinen familia baten barruan. Hain zuzen ere, II. Mundu Gerraren ondoren, ama izan zuen akuilu arte dramatikoa ikasteko. Hatforden graduatu ondoren, 1949an debuta egin zuen Broadwayn.

Handik Hollywoodera egin zuen jauzi, eta telebistan agerpen bat edo beste egin ostean, From here to Eternity Fred Zinnemanen ekoizpen ospetsuak bere ibilbideko lehen rol garrantzitsua eman zion 1953an (Fatso Judson sarjentua). Urte haietan eginiko lanek —asko westernaren eremuan (Johnny Guitar, Veracruz, Bad Day at Black Rock)— bigarren mailako aktore garrantzitsuenen artean kokatu zuten Borgnine, baina oso bestelako lan batek eman zion aktore onenaren saria 1956ko galan, Delbert Mannen aginduetara eginiko Martyk. Harakin herabe eta sentikorrari buruzko filma Cannesko Zinemaldian ere nagusitu zen.

Hortik aurrera eta 60ko hamarkadaren amaiera arte, ezinbesteko bihurtu zen western, film beliko nahiz historiko eta beren erraietan nolabaiteko abentura gordetzen zuten pelikuletan. Film aipagarrien zerrenda amaigabea da: The Vikings, Barrabas, The Flight of the Phoenix, The Dirty Dozen, The Wild Bunch...

Borgninek ez zion inoiz lan egiteari utzi, eta azkeneko urteotan hala telebistan nola zineman azaldu zen. Era berean, Bob Sponge eta The Simpsons telesailetan ere parte hartu zuen bere ahots bereziarekin.