Bengazi matxinoen buruan

Halab Bengazi da Siriako oposizioarentzat. Libiako matxinadaren eskema errepikatu nahi du Siriako Armada Askeak: herrialdeko bigarren hiria —Siriako hiriburu ekonomikoa— kontrolatu, eta handik Damaskoren erorketa gidatzea. Muammar Gaddafi koronela agintetik kentzeko, berebizikoa izan zen hango matxinoek Tripoli baino lehen Bengazi hartzea. Dena dela, Siria ez da Libia, eta ikusteko dago oposizioa Halabez jabetuz gero ere balioko ote lukeen eredu libiarrak Sirian. Hala eta guzti ere, estrategikoki hiri oso garrantzitsua da Halab bi aldeentzat, eta horren jakitun dira.

Gehienak sunitak dira bi milioi biztanle inguruko hiri horretan —Baxar al-Assad alauita da, xiiten adar batekoa—. Baina herrialdeko gutxiengo erlijioso guztiak bizi dira han: Siriako komunitate kristaurik handiena dago, eta kurduen komunitatea ere garrantzitsua da —herritarren %20, gutxi gorabehera—, besteak beste.

Hiriaren balio nagusietako bat ekonomikoa da gudako bi alderdientzat: Halabeko industria eta enpresa sektoreek herrialde osoa hornitzen dute, hiriburua barne. Halab galduz gero, beraz, asko gaiztotuko litzaioke egoera Damaskori. Matxinadaren lehenengo hilabeteetan gobernuari leial jokatu zuen enpresa klase indartsua dago han.

Halab, non zaude? irakur zitekeen matxinoen iazko protestetako kartel askotan. Idlibeko edota Hamako erreboltariek matxinadara biltzeko dei egiten zieten orduan Halabeko eta Damaskoko herritarrei. «Halabeko herritarrak interes ekonomikoen arabera mugitzen dira; inork ez du martiri bokaziorik Baba Amren bezala», azaldu izan du Marcell Shewaro blogariak, Halabeko lehenengo protestak bultzatu zituenak. Bi hiri nagusietan ez zen istilu handirik izan urtebetean, baina egoera aldatu egin da, eta indarkeriak gora egin du haietan ere. Merkataritza erabat gerarazi du gatazkak, eta Siriako Armada Askeko kidez josita dago hiria.

Oposizioko talde armatuek diotenez, herrialdearen %40 inguru kontrolatzen dute, baina batez ere nekazaritza eremuetan, eta jarraitutasun geografikorik barik. Duela gutxi arte, Idlib, Hama eta halako hiri txikiagoetan jarri du begia oposizioak, baina azken asteetan estrategia aldatu du. Siriako Armada Askeak erasoaldi gogorra jo zuen hiriburuan uztailaren 15etik 23ra bitartean. Al-Assaden soldaduek ere gogor erantzun zuten, eta Damaskoren kontrola berreskuratu du. Oposizioak, ordea, berehala egin du kontraerasoa hiri nagusietan bigarrenean, eta ustekabean harrapatu du gobernua.

Kokapenaren garrantzia

Halab kontrolatzearen arrazoi nagusia geografikoa da, bereziki Siriako Armada Askearentzat. Turkiako mugatik gertu dago,150 kilometrora, eta atzerrirako atea zabalik lagako lioke. Oposizioarentzat asko erraztuko litzateke armen hornidura, baita giza laguntzaren sarbidea ere. «Lurralde segurua» eratu ahal izango lukete matxinoek han, ia kontrolpean duten Idlib probintziaren ondoan.

Halab galtzea kolpe handia litzateke gobernuarentzat, eta, gainera, assadtarren azken babeslekua izan daitekeen Latakia kostaldeko hiria ere —alauitek dute gehiengoa han— oso gertu izango lukete matxinoek, eraso egiteko moduan. Libiako eskemari jarraituz, aire eremua debekatzeko eskatuko lioke oposizioak nazioarteari Halabetik, baina Moskuk eta Pekinek argi laga dute ez daudela prest Libiakoa errepikatzeko.

Dena den, Damaskon bezala Halaben ere kontrola berreskura dezake Siriako armadak. Beste nonbait jarriko dute orduan gatazkaren erdigunea. Badaezpada, arma kimikoen mamua astintzen hasi da dagoeneko Mendebaldea.