Euroaren erreforma, paretaren aurka

Euroaren etorkizuna definitzeko goi bilera izan behar zuen atzokoak. Behintzat, ekonomia eta diru batasunean sakontzeko dagoen gogoa neurtu behar zuen, eta argi geratu da ez dagoela oraingoz grina berezirik esperimentu berritzaileetan sartzeko. Banku batasuna behingoagatik amaitzeari lehentasuna eman diote estatu kideek, eta egungo erreskate funtsa Europako Diru Funts batekin ordezkatzeko prest daude, betiere bere tamaina, egitura eta erabakiak hartzeko sistema aldatzen ez badira.

Ez Europarako Finantza superministrorik, ez eurogunerako aurrekonturik edota egon daitezkeen krisien efektuak arintzeko finantzaketa tresna partekaturik,ezta hazkunde eta egonkortasun ituneko arauak sinplifikatzeko moldaketarik ere. Ez dago behar besteko adostasunik horiekin aurrera egiteko, eta, oraingoz, gordeta jarraitu beharko dute.

Espero zitekeen erantzuna. Joan den astean Europako Batzordeak euroa erreformatzeko proposamenak jakinarazi zituen; ez zuen aparteko harrera berorik sortu. Atzoko goi bilera prestatzeko egin zen eurotaldean dagoeneko ikusi zen Junckerren bide orriari babesa faltako zitzaiola.

Emmanuel Macronen garaipenaren ondorioz Europari astindu bat emango zitzaion ideiari buruz asko idatzi da. Europako antolakuntzaren errealitatea egoskorra da, ordea. Lubakiak krisiaren garaian zeuden tokian daude oraindik ere. Europa iparraldeko herrialdeek batasun ekonomikoan sakontzeari buruz duten ideiak ez du zerikusirik Frantziak eta periferiako herrialdeek dutenarekin.

Alemaniak, Herbehereek, Austriak eta Finlandiak —hartzekodunen blokeak, azken finean— ez du aukerarik ikusten gainerako herrialdeekin arriskuak partekatzeko. Edozein diru transferentzia anatema da, ez bada trukean baldintza makroekonomiko gogorrak ezarrita, erreskateekin gertatu den bezala.

«Ez dut beharrezko ikusten krisien aurkako eurogunekodiru funts handi bat, baizik eta hemeretzi funts txikiagoak», laburbildu zuen Mark Rutte Herbehereetako lehen ministro eta jarrera horren defendatzailerik handienak. Hau da, herrialde bakoitzari dagokio gerta daitezkeen krisietarako baliabideak prestatzea, eta, halakorik ezean, erreskateen atea baino ez zaio geratuko.

Macronek eurogunerako aurrekontu «esanguratsu» bat sortzea defendatu izan du. Hain urruti jo gabe, batzordeak zenbait finantzaketa tresna proposatu ditu, halako funtzioak betetzeko. Antzeko espiritua dute. Aurreko krisian gertatu ez den bezala, Europan hurrengo krisiari erantzuteko bitarteko ekonomikoak prest izatea. Diru komun gehiago jartzeari eta Bruselaren esku uzteari ezezko borobila eman diote Alemaniak eta haren aliatuek. Are gehiago, exijitzen dute egungo arauak gogortzeko eta batasuneko funtsak jasotzearen truke urtero batzordeak proposatzen dituen erreforma gomendioak betetzeko.

Banku batasuna, hasteko

Arriskuak elkarrekin hartzeko fobiaren adibidea banku batasuna da. Jatorriko diseinuaren arabera, hiru hanka behar zituen: ikuskaritza bateratua, bankuen krisiei erantzuteko prozedura arautua, eta gordailuak babesteko sistema komuna. Egun, lehen biak martxan daude, baina ezinezkoa da hirugarrena aurrera ateratzea.

Gaur egun, herrialde bakoitzak du bere herrialdeko bankuen gordailuak bermatzeko ardura, eta horrek lotura maltzurra sortzen du finantza publikoen eta banku krisien artean, Irlandan eta Espainian gertatu zen gisara. Alemaniak, Herbehereak eta beste herrialde batzuk ez daude prest gordailuak babesteko sistema bateratu bat onartzeko. Aurretik, banku arriskua murrizteko neurri gehiago exijitzen dituzte. Horien artean, balantzean dagoen zor subiranoaren trukeko diru erreserba gehiago exijitzea, eta Parisen, Erroman eta Madrilen ez zaie gustatzen ideia hori, bankuak direlako zor publikoaren erosle nagusiak, eta baldintza gogorragoek finantza entitateen inbertsioa uxatuko duten beldur dira.

Martxorako eta ekainerako euroari buruzko goi bilerak aurreikusi dituzte. Akordio bat lortzea izango da eurotaldearen xede nagusia datorren urte erdian. Pareta jo du Macronek, baina ez du etsi nahi. Martxorako bileran luzera begirako eztabaida nahi du. Besteek gauza bera nahi duten beste kontu bat da, ordea.