«Giro positiboa» nagusitu da Iranen eta 5+1 taldearen bileran

Bileraren mamiaz ez dute txintik esan, baina aitortu dute «giroa positiboa eta irekia» izan dela parte hartzaile guztien aldetik. Hamabost hilabeteren ostean, mahai berean jarri dira berriro Irango eta 5+1 taldeko ordezkariak Istanbulen, eta datorren maiatzaren 23an Bagdaden beste bilera saio bat egitea erabaki dute. Alemaniak eta NBE Nazio Batuen Erakundeko Segurtasun Kontseiluko kide iraunkorrek —AEBek, Erresuma Batuak, Frantziak, Errusiak eta Txinak— osatzen dute taldea. Teheranek Saeed Jalili Irango Segurtasun Kontseilu Goreneko idazkari nagusia bidali du ordezkari moduan, eta Catherine Asthon EB Europako Batasuneko diplomazia arduradun gorena ere bertan izan da.

«Irudipen baikorra izan dugu, Iranek buru belarri sartu nahi duela negoziazioetan», azaldu du Michael Mannek, Ashtonen bozeramaileak. Irango programa nuklearraren auzia konpontzeko azken saiakeraz geroztik —2011ko urtarrilean bildu ziren Istanbulen—, seikoteak ez duela bere jarrera aldatu nabarmendu du Mannek. «Uste dugu erabat justifikagarria dela zigorrak jartzea eta aldi berean negoziazioetan aritzea». Jarrera aldatu duena Teheran izan da EBko ordezkariaren arabera, eta Iran negoziazio jarrerara bultzatzeko orain arteko zigor ekonomikoak ezinbetekoak izan direla uste du Mannek.

Seikoteak Irani eginiko eskakizuna, bai iaz eta bai aurten, uranioaren aberastea etetea izan da, eta badirudi erantzuna jaso duela. Parviz Soruri Irango Parlamentuko diputatu eta Segurtasun Nazionalerako eta Atzerri Politikarako Kontseiluko kideak eman du berria Teheranen. Bere esanetan, Iran prest dago uranioa %20ra aberastea «berriz aztertzeko», Mendebaldeak haren erabilerarako beharrezkoa den hornidura bermatzen badio.

Ali Khamenei Irango estatuburuaren hurbilekoa da Soruri, eta Istanbuleko bileran «puntu positiboak» nabari dituela esan dio Mehr agentziari, sumatu dutelako seikoteak bazter laga dituela zenbait eskakizun. Istanbulgo bileran «guztiek irabaztea» ekarriko duen ikuspuntua hartzea da garrantzitsuena Soruriren ustez. «Irango Islamiar Errepublikaren interesak asetzen dituzten akordioak lortu behar dira, eta aldi berean, Mendebaldearen zalantzak uxatzen dituztenak».

Erdibidearen bila

Azken hilabeteetan Mendebaldearen eta Iranen artean sortu den tentsioa maila gorenekoa izan da. NBEko eta EBko potentzia nagusiek zigor ekonomikoak ezarri dizkiote Teherani, eta erantzun gisa, Espainiari eta Greziari petrolio hornidura eten die Iranek. Gainera, maniobra militarrak ere egin ditu Ormuzko itsasartean, eta nahi izanez gero hura ixteko gai ere badela erakutsi du —mundu osoan kontsumitzen den petrolioaren %40 igarotzen da handik, eta hura ixteak ondorio larriak sortuko lituzke—. Hori gutxi ez balitz, Israelek ez ditu oraindik isildu Teheranen kontrako gerra mehatxuak.

Testuinguru horretan, Istanbulekoa «diplomaziaren azken aukera» dela nabarmendu du Barack Obama AEBetako presidenteak. Alde guztiak baikor ageri dira, baina kale egiteak ekar ditzakeen ondorio larrien jakitun. «Benetako beharra daukagu erdibidea aurkitzeko», esan du Errusiako Atzerri ministroak. «Konfiantza berrezartzeko dira negoziazioak».

Iranek %20ra aberastutako uranioa erabiltzen du Teherango Ikerketa Erreaktoreko erregai gisa —%90era aberastu behar da uranioa arma nuklearrak sortzeko—. Osasun erabilerarako isotopo erradiaktiboak sortzen dituzte han. Teheranen arabera, minbizidun 800.000 gaixo artatzen dituzte horri esker. Mendebaldearen ustez, ordea, helburu militarrak ditu Irango programa nuklearrak, eta ez da Teheranez fio.