168 milioi haur langile

Munduko hamar haur eta nerabetik batek lan egiten du (%11). 168 milioi dira guztira, 5 eta 17 urte artekoak. Lan egiten duten haurren erdiek lan arriskutsuren bat egiten dute (85 milioi dira); hau da, arriskuan jartzen dituzte beren osasuna, segurtasuna edota moralitatea. Haur langile gehienak, %44,5 eta 11 urte artekoak dira. OIT Lanaren Nazioarteko Erakundeak eman ditu datuak, bere azken txostenean: Haurren lanean egindako aurrerapenak. Munduko aurreikuspenak eta joerak 2000 eta 2012.

Aintzat hartu behar da estimazioak direla eta OITk berak onartzen duela eskualdeen eta herrialdeen datuen eskuragarritasuna eta kalitatea oso ezberdina dela. Gainera, haurrek egiten duten lan guztia ez du kaltegarritzat edo desagerrarazi beharrekotzat hartzen: «Normalean positibotzat hartzen da lanak haurren eta nerabeen osasunean, garapen pertsonalean eta hezkuntzan eragiten ez badu».

Definizio horretatik kanpo daude 168 milioi haur eta nerabe. Lanak haurtzaroa eta nerabezaroa bizitzea eragozten die, eta lana kaltegarria da haien duintasunarentzat, gorputzarentzat eta buruarentzat, OITren esanetan. Lanak, kasu horietako gehienetan, ondorio nagusi bat du: haurrak eskolara joan beharrean, lanera joaten dira.

Haur asko dira, baina duela hamabi urte baino 78 milioi, herena, gutxiago. Munduko haurren %16 ziren 2000. urtean, eta %11 iaz. Jaitsiera %40 izan da nesken kasuan; %25 mutilenean. Lan arriskutsuak egiten dituztenak %50 gutxiago dira; lehen, 171 milioi ziren, eta, orain, 85. Jaitsiera nabarmenagoa izan da 5 eta 14 urte artekoetan, %66.

«Gehiegi dira», hala ere, dio OITk, «haien etorkizuna eta gurea arriskuan jartzen baitute». «Ohikoegia» bihurtu da haurrek lan egitea.

Haur gehienek, hirutik bik, gainera, ez dute ordainik jasotzen, etxean lan egiten dutelako. Etxeko lurrak landatzen edo abereak zaintzen, batez ere. Baina baita arrantzan eta akuikulturan ere.

Jaitsierak jaitsiera, kopuruak helburuetatik urrun daude. OITk 2016rako desagerrarazi nahi ditu haur esklaboak, sexu esplotazioa jasaten dutenak, legez kanpoko jardueretarako erabiltzen direnak, haur soldaduak eta lan arriskutsuak egiten dituztenak. «Ez da nahikoa orain arteko moduan jarraitzea», onartu du OITk.

Mutilak gehiago

Haur langileetan gehiago dira mutilak (99,8 milioi) neskak baino (68,2 milioi); 5 eta 11 urte arteko tartean, ordea, ez dago alderik mutilen eta nesken kopuruetan.

Hain zuzen, 11,5 milioi haurrek lan egiten dute etxeko lanetan, OITren arabera. Hala ere, aintzat hartu behar da OITren datuen barruan ez daudela etxeko lan arriskutsuak egiten dituzten haurrak, ez norberaren etxean lan egiten dutenak, ezta besteen etxeetan egiten dutenak ere. Eta gehienetan neskek egiten dituzte etxekolan horiek. OITk ez ditu estimazioetan aintzat hartzen, «datu faltagatik eta etxeko lan arriskutsuak definitzeko adostasun faltagatik».

Lan mota hori erakundeen kontroletik kanpo dago, eta ikusezina da gehienetan. «Neska horiek arrisku handiagoa dute esplotazioa edo gehiegikeriak jasateko», dio OITk.

Lan arriskutsuetan neskak gehiago dira 5 eta 11 urte artean (bostetik hiru), eta mutilak gehiago 15 eta 17 urte artean (bostetik lau).

Txosteneko kopuruak aintzat hartuz gero, Asian eta Pazifikoan dago haur langile gehien, 77,7 milioi. 59 milioi dira Saharaz hegoaldeko Afrikan. Proportzioa, ordea, handiagoa da Saharaz hegoaldeko Afrikan: bost haurretik bat baino gehiagok lan egiten dute; hamarretik bat dira Asian eta Pazifikoan. Asian eta Pazifikoan daude lan arriskutsuak egiten dituzten haur gehien, 33,9 milioi, baina aldea txikia da Saharaz hegoaldeko Afrikarekiko, 28,8 milioi haur baitira han.

Txinan daturik ez

OITk ez dauka Txinari buruzko datu zehatzik. Txinako Gobernuak ez ditu egiten haur langileei buruzko estatistikak, eta OITk Txinari buruzko estimazioak zeharka egiten ditu, bestelako estatistika batzuk baliatuz, eskolatzeari buruzkoak, esaterako. Txina da horrelako salbuespen bakarra txostenean.

Munduko eskualde guztietan jaitsi dira kopuruak duela lau urtekoekin edo hamabi urtekoekin alderatuta. OITk nabarmendu du Saharaz hegoaldeko Afrikan jaitsiera gertatu dela haurren jaiotzen igoera «garrantzitsua» izan den garai batean. Hala ere, hiru haur langiletik bat hangoa da, eta eskualdeari arreta berezia jartzeko eskatu du Lanaren Nazioarteko Erakundeak.

Eta Ameriketako Estatu Batuak? Eta Europa? Ez al daude haur langileak? Bai, badaude. Hala ere, Nils Muiznieks Europako Giza Eskubideetarako komisarioak onartu du gaiak «tabua» dirudiela. Europan badaude haur-langileak, ez bakarrik Europako ekialdeko herrialdeetan: Italian 16 urtetik beherakoen %5,2 dira, aurtengo ekainean kaleratutako neurketa baten arabera.

Haur langileen kopuruaren jaitsierarik handiena azkeneko lau urteetan gertatu da, krisi urteetan: lan egiten duten haurren kopurua 215 milioitik 168ra eta lan arriskutsuak egiten dituztenak 115 milioitik 85era. Baina krisiak ez du eragin jaitsieran, OITren arabera. Erakundeak dio «ziurrenik» jaitsiera bi arrazoirengatik gertatu dela: alde batetik, gorabidean diren herrialdeek gainerakoek baino lehen gainditu dituztela krisiaren ondorioak; bestetik, krisiaren osteko hazkunde ekonomiko motelak gutxitu egin duelako eskulan eskaera, baita 15 eta 17 urte arteko nerabeena ere.

Kontzientziazio gehiago

OITk uste zuen krisiak lan egiten duten haurren kopurua handitu zezakeela, bizi-baldintzak okertu egin direlako, baina ez da hala gertatu. Gobernuen neurriei eta kontzientziazioari esker, neurri handi batean, OITren esanetan. Hezkuntzan eta gizarte zerbitzuetan egindako inbertsioak aipatu ditu erakundeak. Zenbat eta hezkuntza eta gizarte zerbitzu gehiago, orduan eta haur gutxiago lanean.

Haur gehienek nekazaritzan lan egiten dute, bostetik hiruk, baina handitzen ari da zerbitzuetan eta industrian lan egiten duten haurren kopurua. Zerbitzuetan eta industrian lan egiten dute, ezkutuko ekonomian. OITk Brasilen, Indonesiaren eta Mexikoren kasuak aipatu ditu, gorabidean diren herrialdeak. Dena den, OITk berak behin baino gehiagotan txalotu ditu Brasil eta Mexiko, abian jarri dituztelako haur-langileen arazoari aurre egiteko programa eraginkorrak.

OITren txostena irakurri nahi izanez gero:

www.ilo.org