Txillardegiren ekarria euskararen arnasguneei

Zuk esan zenuen, Jose Luis: «Ez bada beharrezkoa bere lurraldean, hizkuntza batek jai du». Esaldi horrek laburbiltzen du zure ekarria, zure lanaren zioa eta funtsa. Sakonagoa da, askoz, zure lana, gogoeta, mamia, Txillardegi, ezbairik gabe. Baina koherentziaren bidetik, beti defenditu zenuen abertzaletasuna eta independentzia hizkuntzaren ikuspegitik egin behar zela, nekez lortuko zela, bestela, ezer.

Zuregandik jaso genuen, Jose Luis, euskarak behar zituela arnasguneak, euskaldunok euskaraz aritzeko esparruak behar ditugula, euskara desager ez dadin. Xabier Isasirekin batera idatzi zenuen Soziolinguistika matematikoa liburuan defenditzen zenuen «bi hizkuntza elkarrekin bizi diren eremuetan, Euskal Herrian kasu, gune euskaldun huts batzuk ez badaude, euskara ez bada beharrezkoa, alegia, galdu egiten dela». Zuregandik jaso, eta egunero-egunero praktikan jartzen saiatzen gara UEMAko lurraldea osatzen dugun udalerrietan.

Hurbiletik ezagutu zintugunok zure goxotasuna, xamurtasuna nabarmentzen dihardugu egunotan. Ideietan irmoa eta tinkoa, gogorra eta bortitza batzuetan, baina buru argia eta koherentea zen zurea. Bihotz handiko pertsona izaki, harreman pertsonaletan hurbila, hizkuntzarekiko grina eta indarra erakusten zenuen zure jardunean. Eta hori transmititu zenigun zure ondoan izan ginenoi.

Politikan ere aritu zinen, euskara politikagintzan txertatzen jardun zinen. Euskararen inguruan artikulatzen zenuen Euskal Herria. Ezin zenuen eraiki Euskal Herririk euskararik gabe. Euskararen inguruan artikulatu nahi zenuen euskal nazioaren izaera. Hizkuntzarekin batera herrikidetasun berri bat nagusitu zela zenioen, «naziotasun berri bat, eta azkenean, abertzaletasun berri bat».

Abertzale erabatekoa. Baina ez zenuen abertzaletasuna ulertzen euskararik gabe. «Hizkuntza bat ezin da salbatu bihotza ez badago tartean, ez bazaio dimentsio abertzalea ematen. Estatu batekin, agian, euskara ez da salbatuko; baina estaturik gabe, ziur ezetz. Estatua edukita, Irlandakoa gerta liteke, baina hori salbuespena da. Espero dezagun gu ez izatea bigarren salbuespena», esan zenuen azkeneko elkarrizketetako batean. Hori bera jorratzen dihardugu. UEMAko herritarrek Euskal Herri askea nahi dugu, bai. Baina Euskal Herri euskalduna nahi dugu, askatasunean euskaraz biziko dena. Eta hori herriz herri jorratzeko premia aldarrikatzen dugu gaur eta hemen, zu gogoan zaitugula, Jose Luis. Hori da egin diezazukegun omenaldirik beroena. Euskararentzat arnasguneak zabaltzen eta hedatzen jarraitzea. Bihotza jartzea euskarari, euskara beharrezkoa egitea egunerokotasunean, lanean, aisialdian, administrazioan, maitasunean, eskolan, kalean...

Ekarri handia egin diozu euskarari, Txillardegi. Euskal eleberrigintza modernoaren aitzindari izan zinen. Euskara Batuaren bultzatzaile, Mitxelenarekin batera. Euskal soziolinguistikaren maisu eta erreferente izan zara azken hamarkadetan. Guk, UEMAko kideok, zure ekarria jaso, zure iturritik edaten jarraitu, eta hau zabaltzeko konpromisoa hartzen dugu, euskararentzat egunero-egunero arnasguneak eraikitzen segituz, erreferentzia guneak sortuz. Mila esker, Jose Luis.