Diana Riba: «Europak dio hizkuntza ofizial denetan behar dela zerbitzua»

Pedagogian lizentziatua da Diana Riba i Giner (Bartzelona, 1975). 2019. urtetik da ERCko parlamentaria Europako Parlamentuan.

Ikus-entzunezko komunikazio zerbitzuen inguruan Europako Parlamentuak onartu duen txostenak zer tesi nagusi ditu?

Europako zuzentarau guztietan egiten den txosten bat da. Kasu honetan, txostenak jaso du Europako Batasuneko estatu asko berandu dabiltzala zuzentarauaren transposizioa egiten, eta beste batzuetan berandu dabiltzala aplikatzen —esaterako, Espainiak izoztua du—. Txostenak aukera ematen du ikusteko ea helburuak betetzen ari diren ala ez. Kultura eta hizkuntza aniztasuna babesteari dagokionez, anbizio falta agerikoa da.

Espainia ez da Europako zuzentaraua betetzen ari?

Ez. Transposizioa egin da, baina zuzentaraua ez da aplikatzen. Martxan jarri behar da lehenbailehen. Bestalde, Espainian askoz handiagoa beharko luke kultura eta hizkuntza aniztasunak ikus-entzunezkoetan.

Europako lanen ehunekoa handitzea ere bada zuzentarauaren helburuetako bat. Nola doa hori?

Xedea da plataformen eta telebisten katalogoetan lanen %30 gutxienez Europakoak izatea. Estatu batzuek ehuneko handiagoa jarri dute legeetan. Espainia, ordea, gutxieneko %30 horretan gelditu da. Estatuek aukera dute anbiziotsuagoak izateko.

ERCk zuzenketa batzuk aurkeztu zituen, eta onartu dira txostenean. «Hizkuntza koofizialak» babesteko eskatu duzue, ezta?

Ikus-entzunezko produktu guztiak lurralde bakoitzeko hizkuntza koofizialetan iristea proposatu dugu, eta hala jaso da txostenean. Ondorioa zuzena da Galizian, Euskal Autonomia Erkidegoan eta Katalunian: herritar guztiei bi hizkuntza ofizialetan eskaini behar zaie ikus-entzunezko zerbitzua.

Egun, zaila dirudi plataformetako eduki guztiak euskaraz ikusi ahal izatea. Badira plataforma batzuk euskarazko eduki bakar bat ere ez dutenak.

Zuzentarauaren txostena ez da bete beharrekoa. Baina garrantzitsua da, eta onartu den horrek eragina du etorkizunari begira. Europan zer norabidetan goazen ezartzen du onartutako txostenak. Plataformek norabide horri begiratu beharko diote.

Bestalde, erkidego bakoitzak ikus-entzunezkoen harira onartutako legeak eraginkorrak izan al daitezke hizkuntzen egoera hobetzeko?

Erkidegoek dituzten eskumenen arabera Kataluniako Parlamentuak legeak onar ditzake, baina Madrilgoaren menpe egongo da neurri handi batean.

Katalanaren, galegoaren eta euskararen normalizazioan zer garrantzi du ikus-entzunezko plataformen edukiak hizkuntza horietan egoteak?

Oso-oso garrantzitsua da herritarrek edukiak beren hizkuntzetan izatea. Legeak egiteko orduan, aintzat hartu beharko litzateke algoritmoek nola funtzionatzen duten: irisgarritasunari buruz ari garenean, esan nahi dugu herritarrek erraztasunak izan behar dituztela nahi duten edukia bere ama hizkuntzan topatzeko.

Estatuen mugak ere hor daude.

Hain zuzen ere. Zeren Belgikan bizi den herritar euskaldun batek zailtasun handiak izango ditu euskarazko edukiak topatzeko. Edukiek Europako Batasun osoan egon beharko lukete eskura. Gainera, algoritmoetan hizkuntza aniztasuna sartu beharko genuke, eta eztabaida horri heldu.

Komunikabideen askatasunaren gaineko Europako arautegi berriaren negoziazioei helduko diezue laster. Zer arautuko du horrek?

Europako Parlamentuaren arautegi zabal bat da, azken urteetako aldaketen harira prentsa askatasuna arautzeko. Albiste faltsuak, hedabideen kontzentrazioa, hedabideen konpetentzia suntsitzeko ahaleginak eta beste gai batzuk jorratzen ditu. Informazioaren eta hedabideen suntsipenari aurre egin nahi zaio. Herrialde batzuetako egoera oso kezkagarria da: adibidez, Poloniakoa eta Hungariakoa.