Gerrikoaren zuloak, neurrira

Kontuak orekatzen hasteko agindua izango dute 2024ko urtarrilaren 1etik aurrera Europako Batasuneko kideek, baina herrialde bakoitzaren gerrikoak bere zulo propioak izango ditu. Europako Batzordeak gaur aurkeztekoa duen proposamenaren arabera, herrialde zorpetuek beren doikuntza planak negoziatu beharko dituzte Bruselarekin. Horiek bete ezean, isunak ordaindu beharko dituzte. Zigor horiek orain artekoak baino txikiagoak izango dira, horrela ziurtatu nahi dutelako ordainduak izatea.

Valdis Dombrovskis Europako Batzordeko gai ekonomikoetarako lehendakariordeak eta Paolo Gentiloni Ekonomia komisarioak agerraldia dute gaur eguerdian Bruselan, eta espero da orduan aurkeztea EB Egonkortasun Itunaren erreformarako proposamena. Azken hiru urteetan izoztuta egon da itun hori, EBk erabaki zuelako koronabirusaren krisiari gastu publikoaren bitartez erantzutea, eta politika hedakor hori egiteko traba zelako kontuak derrigor orekatu behar izatea.

Ondorioz, 2022 amaieran hamahiru kidek gainditzen zuten Egonkortasun Itunak finkatutako zorraren gehienezko muga —BPGaren %60—, eta hamazazpik defizitarena —BPGaren %3—. Zenbaki horien arbitrariotasuna auzitan jarri den arren, ez dira aldatuko, baina horietara iristeko bide propioak jarri nahi ditu Batzordeak. Uste denez, lau urteko planak proposatuko ditu, eta horietan zehar mugarri batzuk gainditzea; hau da, ez du balioko doikuntza osoa azken urterako uztea.

Alemania, gogor

Orain arte, teoriak zioen urtero zorraren bosten bat txikitu behar zutela estatukideek, baina arau hori ez zen inoiz betearazi, zorraren krisiaren esperientzia ikusita, Batzordeak berak onartu zuelako gerrikoa hainbeste estutu behar izateak hazkundea itoko zuela eta, ondorioz, zorra txikitu beharrean, handitu egingo zela.

Edonola ere, antzeko bide bati eutsi dio Alemaniako Finantza ministro Christian Lindnerrek: zor handia duten estatu kideek urtean gutxienez puntu bat jaistea beren zor publikoa. Kopururik aipatu gabe, ideia horren aldeko beste ahalegin bat egin zuen atzo Lindnerrek, Financial Times egunkarian argitaratutako artikuluan. Horretan, nabarmendu du «finantza publiko sendoak» derrigorrezko baldintza bat direla hazkundea bermatzeko, eta horregatik eskatu du Egonkortasun ituna «sendotzea, eta ez ahultzea». Horrek eskatuko luke EBko kide guztiek «tratu bera jasotzea», eta ez bakarkako planak. Lindnerren tesiek oraindik badute aukera aurrera egiteko. Izan ere, Batzordearen proposamena baizik ez da, eta Europako Parlamentuak eta batez ere gobernuek izango dute azken hitza.