M-3ko oroimen zentrorako biktimen «parte hartze eraginkorra» eskatu dute

Martxoaren 3ko Biktimen Oroimenerako Zentroaren gaineko adierazpen eta iritziek ardaztu dute aurtengo oroimen eguna. 1976an, oldarraldi batean, Poliziak hil egin zituen Francisco Aznar, Romualdo Barroso, Jose Castillo, Pedro Mari Martinez Ocio eta Bienvenido Pereda langileak, beste hainbat langilerekin batera haien eskubideen alde egiteko batzartuta zeudenean, Gasteizko San Frantzisko elizan. Ordutik, ahaztu ezinezkoa da egun hori. Biktimak omentzeko eta gertatu zenaren memoria aldarrikatzeko ekitaldiak eta manifestazioak egin zituzten atzo ere. Jendetsua izan zen atzo Martxoak 3 elkarteak eta ELA, LAB, Steilas eta ESK sindikatuek deitutako protesta, eta ozen goratutako mezuen artean, hara: duela 47 urte gertatu zena «herriak mantendu, kontatu eta bermatu» behar du, biktimak kontuan hartuta. «Biktimen zentroa ez da bideragarria biktimen parte hartze eraginkorrik gabe».

Langile borroka izan zuten gogoan. «Martxoaren 3a iraganeko langile borrokaren oroigarri da, eta gaur egungo langile borrokaren eredu», adierazi zuten manifestazioan. Zaramaga auzoan biktimak gogoratzeko jarritako monolitoaren parean esan zituzten hitzok, eta nabarmendu zuten aintzat hartuak izan behar dutela. «Isilarazi, kriminalizatu eta zigortu nahi izan dute gure aldarria, baina orain badirudi gauzak aldatzen hasi direla». Bi pertsona atxilotu zituzten martxan.

Motela eta gorabeheratsua izan da oroimen zentroa eratzeko prozesua. Instituzioei dagokienez, oraingoz zentroa eratzeko fundazioari baietza eman diote Eusko Jaurlaritzak, Arabako Foru Aldundiak eta Gasteizko Udalak. Martxoak 3k atzo egotzi zien egitasmora berandu heldu izana. Martxoaren 3ko mugimendua «argazki zahar bat» baino gehiago ere badela gogorarazi zien. «Gasteizko herriak bultzatutako hainbat borrokak margotu duten mugimendu bizia da».

Politikarien adierazpenak

Izan ziren adierazpen gehiago ere urtemugaren harira. Nerea Melgosa Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako sailburua, berriz, «harro» agertu zen lortutako akordioarekin. «Urrats erabakigarria da gasteiztar guztiek sentitu duten eta gure memoria kolektiboan grabatuta dagoen asmo bati erantzuteko». Oroimen zentroaren fundazioaren sorrera ere goraipatu zuen, eta publikoa izango dela gogorarazi zuen. Fundazioa eratzen denetik aurrera, patronatu batek zuzenduko du Biktimen Oroimenezko Zentroaren sorrera. Melgosak azaldu zuenez, Espainiako Gobernuko Memoria Demokratikoko Estatu Idazkaritzak ere helarazi die patronatuan parte hartzeko interesa.

Talde politiko hainbatetako ordezkariek ere hartu zuten hitza atzo. Justizia aldarrikatu zuen Rocio Bitero EH Bilduren Gasteizko alkategaiak. «Odolez bete ziren kaleak hartu ditugu, ozen eskatzeko egia, justizia eta erreparazioa», adierazi zuen. Martxoak 3 elkartearekin bat egin zuen, eta adierazi zuen biktimen zentroak «dinamikoa» izan beharko lukeela. «Greba mugimenduak azaldu beharko lituzke, memoria bizirik mantentzeko. Eta biktimek horretan parte hartu beharko lukete». Jose Antonio Suso Araba Buru Batzarreko EAJren presidenteak, berriz, aurrerapauso garrantzitsutzat hartu zuen zentroaren sorrera, «aski zaila izan den arren». Memoriaren alde egitea oso beharrezkoa dela esan zuen, eta «haien eskubide legitimoak defendatzen hil zirenen memoria» ez ahanztera deitu zuen.

Langileen eskubideak

UGT eta CCOO sindikatuek garai hartan aldarrikatutako eskubideak nabarmendu zituen PSE-EEk. Cristina Gonzalez Arabako PSE-EEko buruak hartu zuen hitza: «Martxoaren 3ko biktimak omentzeko modurik onena langileen eskubideen alde egiten jarraitzea da».

ELA eta LAB sindikatuek ere gogoan izan zuten langileen memoria. Eta egun ere langile mugimenduaren aldarriak gogora ekarri behar direla adierazi zuten. «Langile klaseak urtero jasaten ditu erasoak», salatu zuten ELAko kideek. «Ezin diogu kale horiek okupatzeari utzi».

Sektore feminizatuen inguruan ardaztu zituen LAB sindikatuak mezu nagusiak. «Zaintza lanen aitortza eta sektore horretako behar bezalako diru laguntzak nahi ditugu». Zaintza sistemak doakoa, komunitarioa, unibertsala eta kalitatezkoa behar duela aldarrikatu zuen Garbiñe Aranburu sindikatuko idazkari nagusiak.