Belaunaldien arteko lotura

Nekane Manrique Mezquita eta Dora Salazar Romo artisten lanak elkarren ondoan daude Bizkaiko Batzar Nagusietako egoitzan. Artistek, hala ere, ez dute inoiz elkar ikusi. Belaunaldi desberdinetakoak dira. Salazarrek 60 urte bete ditu orain gutxi; eta jada artearen munduan «ikusezina» dela uste du. Manriquek, ordea, kontrako iritzia dauka: «Dora Salazar hemen ikustea sorpresa bat izan da; nire erreferentea izan da beti, eta liburuetan ikusi dut». Haien obrekin batera, beste hamazortzi emakume artistaren lanak daude aretoan. Bizkaiko Batzar Nagusiek sortutako XXI. Mendeko emakume artistak. Hemen gaude! erakusketaren parte dira.

Martxoaren 8aren harira, Batzar Nagusiek zenbait egitasmo antolatu dituzte. Eta erakusketa da horietako bat. «Emakumeek artearen munduan egindako lana aldarrikatu nahi dugu», azaldu du Ana Otadui Bizkaiko Batzar Nagusietako lehendakariak. Horretarako, euren bildumako lan batzuk aukeratu, eta ikusgai jarri dituzte. Erakusketa maiatzaren 26ra arte egongo da ikusgai. Astelehenetik ostiralera bisitatu daiteke, eta sarrera doakoa da.

Hainbat diziplinatako lanak jaso dituzte erakusketan, hala nola pintura eta eskultura. «Sormen eta kalitate handiko lanak dira», zehaztu du Otaduik. Eta mende osoan egindako lanak bildu dituzte. Obrarik zaharrena Salazarrena da: Tentempié. 2001ean sortu zuen. Berriena, berriz, iazko eskultura bat da: Mara Ona Lapiedraren Molidae.

Artista «aitortuen» eta gazte «promesen» lanak uztartu nahi izan dituzte. Esate baterako, Mari Puri Herrerok 2003an sortutako Arbolaren azpian pintura ikusi daiteke aretoaren horman eskegita, Paula Huarte Cosinen Ez ekarri niri lorerik eskulturaren ondoan. Duela bi urte sortu zuen Huartek bere lana.

«Nik nire belaunaldiko jendea bakarrik ezagutzen dut, edo fakultatean bi ikasturte gorago edo beherago zeudenak, besterik ez», aitortu du Salazarrek. «Nagi samar» joan da erakusketaren aurkezpenera, baina, gero, azpimarratu du «gustura» egon dela. «Elkar ezagutzeko aukera da horrelako erakusketa baten parte izatea».

Salazarrek berrogei urte daramatza artearen munduan sartuta. «Hasi berria nintzenean, pasio asko neukan eta une oro nengoen piezak sortzen». Orain, ordea, lasaiago dabil, eta erakusketak alboratuago ditu. Bilbokoan bere aspaldiko obra batekin egin du topo, eta horrek «poztu» egin du. Alanbrez egindako eskultura bat da, eta aretoaren erdian dago. «Pieza arinez eginda dago; hemen egongo ez balitz, segur aski nik okerrago zainduko nuke; azkenean, etxean pila bat gauza gordetzen ditugu». Manriquek ere bere aspaldiko obra batekin egin du topo. Hegaldia 2014an sortu zuen, akrilikoz. «Nire ibilbidean aldaketa bat egin nuen; paisaiak marrazteari utzi, eta emakumeen figura irudikatzen hasi nintzen; Musak deitu nituen». Margolanean emakume horietako bat ikus daiteke. Ez da osorik agertzen, gerritik gora baizik. Biluzik dago, baina buruan belo garden bat dauka jarrita.

Antzeko gaiak

Hainbat belaunalditako emakumeak diren arren, Salazar ohartu da horietako askok «antzeko gaiak» izan dituztela hizpide euren obrak sortzean: «Nortasuna, norberaren azala, jantziak...». Izan ere, jantzietan oinarrituta, Raquel Asensik Musuka nazazu eskultura sortu zuen 2015ean. «Lagun batekin arropa aldatu nuen. Eta kidearen itxurak iruzkin bortitzak eragin zituen kalean. Momentu horretan ohartu nintzen arropak ez gaituela babesten hotzetik soilik: gizarteko faktoreetatik ere babesten gaitu». Hori dela eta, koraza bat irudikatu zuen Asensik.

Bilboko Formarte zentroko kideek ere hartu dute parte erakusketan: zehazki, Estibaliz Ortiz de Laisekak eta Claudia Aginagak. Ortiz de Laiseka margolaria da, eta Dolores Ibarrurirengan oinarrituta sortu zuen margolana da aretoan dagoena. «Nire ustez, pintura da norbere burua adierazteko modurik onena», utzi du argi. Hainbat belaunaldi batzeko ideia «izugarria» iruditu zaio, gainera. «Jendea ezagutzeko aukera ona da, eta adierazpen motak ezagutzeko ere bai». Aginaga bat dator: «Hemen kolaborazioak sor ditzakegu beste artista batzuekin; haiek guri kontu berriak irakatsi ahal dizkigute, eta guk haiei».

Manriqueren hitzetan, erakusketa pauso bat da, emakume artisten ikusgaitasuna areagotzeko: «Oraindik borrokan jarraitzen dugu; egiten dugun edozein kontu positiboa izango da». Salazarren ustez, hobera egin dute. «Orain emakume gehiago ikusten dira». Hala ere, argi utzi du ezin dela izan martxoaren 8ko kontua: «Martxoaren 8a egun ona izan daiteke lanei balioa emateko, baina egun hori pasatuta, dena ahaztuta geratzen da».