'De Miguel auzikoek' hamar egun dituzte kartzelan sartzeko

Espainiako Auzitegi Gorenak herenegun eman zion Arabako Probintzia Auzitegiari De Miguel auziko zigorren berri, eta hark 24 orduan argitaratu du epaia irmo egiten duen autoa. Espetxean aurkezteko hamar eguneko epea ezarri die EAJren Araba Buru Batzarreko kide ohi Alfredo de Miguel, Koldo Otxandiano eta Aitor Telleriari, eta Eusko Jaurlaritzako Kultura Saileko Gazteria eta Ekintza Komunitariorako zuzendari ohi Xabier Sanchezi. Hala eta guztiz ere, ebazpena ez da irmoa, eta zigortuek hiru egun dituzte erregu errekurtso bat jartzeko. Autoak bestelako ondorio bat ere izan du: Eusko Jaurlaritzako Ekonomiaren Garapenerako sailburu Arantxa Tapiak kaleratutzat jo ditu De Miguel eta Otxandiano.

Auzitegi Gorenak bost laguni ezarri zizkien espetxe zigorrak, baina Leioako Kultura zinegotzi ohi Iñaki San Juan (EAJ) ez da kartzelan sartuko. Haren kontrako kartzela zigorra eten egin dute auzitegiek. Gainerakoei dagokienez, De Migueli hamabi urte eta lau hilabeteko espetxe zigorra ezarri zion —gehienez bederatzi urte beteko ditu—; Otxandianori, zazpi urte eta sei hilabeteko espetxealdia —gehienez sei urte beteko ditu—; Sanchezi, zazpi urte eta hilabete bateko zigorra; eta Telleriari, sei urte eta hilabete batekoa. Kargu publikoak izateko inhabilitazioak eta zigor ekonomikoak ere ezarri dizkiete; De Migueli dagokionez, 43 urteko inhabilitazioa eta 500.000 eurotik gorako zigorra.

Laurei hamar eguneko epea ezarri die epaimahaiak auzitegiaren aurretik igaro eta espetxean aurkezteko. Halere, hiru egun dituzte erregu errekurtsoak aurkezteko, eta, Efe albiste agentziaren arabera, zenbait zigortuk helegiteak aurkezteko asmoa dute. Salbuespenezko arrazoiengatik espetxera ez joatea edo indultu bat lortzea lukete helburu, zigorraren aurkako helegiterik ezin baita jarri jada.

Urtarrilean, Auzitegi Gorenaren epaia iritsi ostean, Eusko Jaurlaritzak adierazi zuen euren postuetatik kendu zituztela ABBko kide ohiak. De Miguel Hazi fundazio publikoan ari zen lanean, eta Otxandiano, Arabako parke teknologikoan; biak ere Eusko Jaurlaritzaren menpeko erakundeak dira. Halere, Tapiak adierazi izan du epaia irmoa egiteko autoa beharrezkoa zutela kaleratzeak «segurtasun juridiko osoarekin» exekutatzeko, eta gehitu du hura «lehenbailehen» iristea espero zutela. Hala, hura eskuetan, Tapiak azaldu du kaleratzeak «egitate bat» direla, eta gehitu du ez dutela «inolako» ordainik jasoko. Ez du arazotzat jo Otxandiano orain bajan egotea.

Prozesu luzea

Auziaren iraupena ere kritikatu du Tapiak, eta gehitu lehenbailehen ixtea dela garrantzitsuena: «Gure ustez, prozesu luzeegia izan da, baina, behin bukatuta, zigortuek badituzte euren exekuzio autoak; eta, hemendik aurrera, garrantzitsuena da kasua behin betiko ixtea ahalik eta modu onenean». Izan ere, 2009an abiatu zen prozesua, Ainhoa Alberdi abokatuak De Miguel salatu ostean. Orduan, Arabako Toki Administrazioko diputatua zen De Miguel, eta Alberdik azaldu zuen dirua eskatu ziola kontratu bat lortzearen truke. Ordutik, ia hamalau urte igaro dira.

Euskal Herriko ustelkeria kasu handienetakoa izan den honetan, Arabako Probintzia Auzitegiak 2019an ebatzi zuen epaitutako 26 lagunetatik 15 zigortzea. Helegiteen ostean —hamahiru lagunek aurkeztu zituzten—, afera Auzitegi Gorenera iritsi zen. Hark zigorrik handienak berretsi zituen urtarrilean, eta beste zenbait murriztu. Esaterako, De Miguel absolbitu zuen Zanbranako Udalean (Araba) ustez egindako trafiko-influentzia delitutik, eta Julian Sanchezen aurkako karguak bertan behera utzi zituen, haren aurkako froga nahikorik ez dagoela argudiatuta.

Halere, epaiak frogatutzat jo zuen hiru akusatu nagusiak —De Miguel, Otxandiano eta Telleria— ABBko buruzagi gisa zuten «influentzia politikoaz» eta udaletan eta EAEko administrazioan ardura postuetan zeuden hainbat pertsonarekin zuten «adiskidetasunaz» baliatu zirela obrak enpresa jakin batzuei adjudikatzeko, hainbat komisioren truke. Horretarako propio sortutako sozietateetan ezkutatzen zituzten komisio horiek, dirua zurituta. Hala, eroskeria, dirua zuritzea, prebarikazioa, influentzia trafikoa eta dokumentuak faltsutzea egotzi diete.