Kazakhstango presidenteak agindu du «hiltzeko» tiro egiteko manifestariei

Tokaieven esanetan, «bidelapur eta terrorista armatuak» ari dira parte hartzen mobilizazioetan

Azken egunotan Kazakhstanen egindako mobilizazioetan dozenaka pertsona hil dira. Argazkian, estatuko indarren eta manifestarien arteko istiluak, Almatyn. EFE.
Igor Susaeta.
2022ko urtarrilaren 8a
00:00
Entzun
Azken egunetan gobernuaren aurkako protesta handiak egiten ari dira Kazakhstanen, eta, iturri ofizialean arabera, dozenaka lagun hil dira horietan. Kassim-Jomart Tokaiev presidenteak agindu die Polizia indarrei abisurik eman gabe «hiltzeko» tiro egiteko mobilizazioetan parte hartzen duten manifestariei. Estatuburua adierazpen instituzional baten bidez zuzendu zitzaien atzo herritarrei, eta adierazi zien ez duela hitz egingo manifestariekin, aurrerantzean ez dituela haien eskakizunak aintzat hartuko, iritzita «bidelapur eta terrorista armatuak» direla. SESB Sobietar Errepublika Sozialisten Batasuneko errepublika ohian azken 30 urteotan izandako protestarik bortitzenak dira azken astean lehertutakoak. Erregaien prezioaren igoerarengatik hasi ziren berez, baina egoera ekonomikoa eta politikoa medio, estatuaren buruzagien jardunaren aurkakoak dira mobilizazioak. Gobernuak asteazkenean dimisioa emanagatik, protestekin jarraitu dute.

Kazakhstango gobernuburuaren esanetan, horietan parte hartzen ari direnak «tokikoak zein atzerrikoak» dira, eta haien «jardun armatuarekin» herritarren aurka egiten ari dira. Agintariek azaldu dutenez, azken egunetako liskarretan dozenaka zibil hil dira, baita estatu indarretako hemezortzi kide ere. Zaurituak milatik gora dira; ospitaleratuak, laurehun bat, eta, Barne Ministerioaren arabera, 3.000 pertsona baino gehiago atxilotu dituzte.

Giza eskubideen aldeko hainbat elkarteren ustez, Tokaievek iragarritakoak «desastre bat» eragin dezake. HRW Human Rights Watchek Asian duen bulegoko zuzendari Hugh Williamsonek ohartarazi zuen Twitterren, «hildako gehiago egoteko arriskua» areagotuko dela.

Tokaieven esan zuen «modu baketsuan» egindako eskaerak kontuan hartu dituela. Iruditzen zaio, ordea, manifestari gehienak «kriminal batzuk» direla; Tokaieven hitzetan, «20.000 bat» dira. «Atzerritik esaten dute bi aldeek hitz egin behar dutela irtenbide baketsu bat emateko. A zer nolako memelokeria. Zer-nolako negoziazioak eduki daitezke kriminalekin? Bidelapurrek eta terroristek suntsituak izan behar dute», nabarmendu zuen.

Azken egunotako istiluei erreparatuta, estatu indarrak beraiek kritikatu zituen 2019tik Kazakhstango presidentea denak. «Oso-oso inportantea da jakitea zergatik gelditu zen lo estatua eta ez zuen eraso terroristen ezkutuko prestakuntzaz edo borrokarako zelulez ohartarazi. Ikusi dugu ez dugula nahikoa tropa berezirik, ez ekipamendu berezik ere». Kazakhstango Polizia, Guardia Nazionala eta armada mobilizatuta nahikoa ez, eta ODKB Segurtasun Kolektiborako Itunaren Erakundeko tropen laguntza baliatu du liskarretan. Errusia, Armenia, Bielorrusia, Kirgizistan eta Tajikistanekin batera da Kazakhstan ODKBko kide.

Aliantza horrek garraio militarrerako 75 hegazkin bidali ditu Kazakhstanera, Errusiako Defentsa Ministerioak atzo ohar baten bidez zehaztu zuenez. Hori dela eta, Tokaievek eskerrak eman zizkion Vladimir Putin Errusiako presidenteari. «Oso azkar erreakzionatu du, eta, batez ere, laguntasun sentipen bero batekin erantzun dio nire eskaerari».

Kontrara, «atzerriko politikarien eta hedabide independenteen jokabide akuilatzailea» salatu zuen. «Uste dute zuzenbidearen gainetik daudela eta edozeri buruz hitz egiteko biltzeko eskubidea dutela».

Jakinarazi zuen, gainera, estatuaren indarrek, ODKBkoen laguntzarekin, herrialdean egoera «egonkortzea» lortu dutela; baita Almaty hirian ere, liskarrak lehertu diren lekuan. «Larrialdi egoera ezarri izanaren ondorioak ikusten ari gara». Halere, The Guardian egunkariak kaleratu zuenez, atzo ere tiroak entzun ziren.

Indarkeria bukatzeko eskea

Emmanuel Macron Frantziako presidentea eta Ursula von der Leyen Europako Batzordeko burua Parisen elkartu ziren atzo, eta Kazakhstanen indarkeria bukatzeko eskatu zuten. Alemaniako, Erresuma Batuko eta AEBetako gobernuak ildo beretik mintzatu dira.
Iruzkinak
Ez dago iruzkinik

Ordenatu
0/500
Interesgarria izango zaizu
Nabarmenduak
Orain, aldi berria dator. Zure aldia. 2025erako 3.000 babesle berri behar ditugu iragana eta geroa orainaldian kontatzeko.