Gaitzik larrienak pairatzen dituzte haurrek: entzunarazi haien ahotsa

Duela urtebete, Asaad 12 urteko mutikoak eskolara berriz joateko eta lagunekin jolasteko aukera izan zuen, Sudanen, COVID-19aren pandemiak eragindako hilabete batzuen ondoren. Baina laster iritsi zen hurrengo krisia. Eurite handiek eta muturreko uholdeek etxea suntsitu eta auzoa urez bete zuten, familia eta beste asko ihesera behartuz.

Asaad —orain 13 urte ditu— klima-aldaketaren ondorioz munduan lekuz aldatu diren 10 milioi haurretako bat da. Berak eta bere familiak Egipton amaitu zuten, eta Save the Childrenek joan den hilean Xarm el-Xeikh-en COP-27ra joaten lagundu zien beste haur inspiratzaile batzuekin batera ezagutzeko ohorea izan nuen. Bere istorioak lehen eskutik erakusten du nola krisi klimatikoa haur eskubideen krisia den, eta hain modu harrigarrian esan zien buruzagiei haurren eskubideak kontuan hartu behar dituztela erabakiak hartzeko orduan; eta hori adostu zen aurtengo COPean, historian lehen aldiz.

Ezagutzen ditudan haur askok bezala, Asaaden esperientziak, aldaketa bultzatzeko ausardiak eta adoreak gogoratu zidaten zergatik hasi nintzen kanpaina egiten gizartean baztertuta zeuden haurren eskubideen alde, gaztea nintzenean. Ama suediarraren eta aita asiarraren alaba nintzen, eta Suedian hazi nintzen, etorkinen gehiengoa zuen eskualde batean, non gure eskubideak eta aldarrikapenak askotan ez baitziren kontuan hartzen. Asaadek gogorarazi zidan zergatik egiten dugun lan Save the Children lanean.

Duela zazpi urte New Yorken adostu ziren Garapen Jasangarrirako Helburuak (GJH); 2035erako gauzatu behar dira, eta une honek egokia dirudi non gauden hausnartzeko.

Munduko gaitzik larrienak pairatzen jarraitzen dute haurrek, eta ez diete batere lagundu. Munduak aurrerapauso bat eman zuen COVID-19 pandemiaren eta haren ondorioen ondoren. Aurrekaririk gabeko atzeraldi ekonomikoa eta osasun eta hezkuntza aurrerapen historikoen atzerakada ekarri zituen horrek, belaunaldi bateko bizitzaren kostuari buruzko munduko krisi okerrenera bideratzeko.

Bizirik irauten, ikasten eta babestuta egoten lagunduko dien segurtasun-sare batekin atera beharko lukete haurrek pandemiaren estresetik. Aldiz, esaten digute ezin direla eskolara joan, lagunekin jolastu edo aurrera egiteko adina jan. Urte honen hasieran 54.000 haur baino gehiagoren artean egin genuen inkesta aitzindari batean, hamabost herrialdetako haurren %83k esan zuten krisi klimatikoak edo desberdintasunak, edo biek, bere inguruneari eragiten diotela; haurren %73k uste dute helduek gehiago egin beharko luketela arazo horiei aurre egiteko. Txosten berean jasotako datuek erakusten dute munduko haurren herena —774 milioi inguru— pobreziaren eta arrisku klimatiko handiaren eragin bikoitzarekin bizi dela.

Bitartean, hildako gehien eragiten duten gatazkak dituzten herrialdeetan bizi diren haurren kopurua %10 handitu da aurten, Save the Childrenen beste txosten baten arabera.

Nazio Batuen 2023rako Global Humanitarian Overview-ren arabera, 23 pertsonatik batek bizirik irauteko laguntza humanitarioa beharko du hurrengo urtean. Horrek esan nahi du %24 hazi dela duela urtebetetik hona, eta badakigu haurrak direla krisi humanitarioek gehien eragiten dietenak.

Pobreziaren eta diskriminazioaren eraginpean dauden haurrak ahulenak dira: haiek eta haien familiek dute aldaketak eskatzeko botere gutxien, batez ere, statu quo-aren onuradun izan daitezkeen enpresa eta herrialde boteretsuekin alderatuta. Era berean, desberdintasun eta diskriminazio horrek ahuldu egiten du krisiei aurre egiteko gaitasuna.

Laguntza humanitariorako, garapenerako eta klimarako presazko finantzaketa behar dugu, bai eta oinarrizko erreformak ere nazioarteko finantza-sisteman, errentarik baxuenak dituzten herrialdeentzat hobeto funtziona dezan.

Asaad bezalako haurrei zor diegu hori guztia, gehiago borroka dezaten. Txikitan, irakasleek esaten zidaten nire iritziek ez zutela axolarik, langabezian geratuko nintzela eta gizarte-prestazioak kobratuko nituela. Baina horrek guztiak su bat piztu zidan nire buruan, beste haur batzuk defendatzeko, eta gaur arte eutsi diot.

Haurrek gauzak alda ditzakete, eta halaxe egiten dute. Haurren iritziak eta gomendioak entzun behar ditugu, kaleetan eta boterearen korridoreetan. COP-27ren emaitzak frogatzen du horrek eragina izan dezakeela. Jar ditzagun haurrak eta haien eskubideak planeta berdeago eta bidezkoago bat sortzeko erdigunean, eta lagun diezaiegun munduak hain desesperaturik behar duen aldaketaren parte izan daitezen.