Iruzur eta zorigaizto unibertsalak

Euskadiko Orkestra

Azken mendeko musika sorkuntzak, jakina, askotariko aurpegiak ditu, Europan zein handik kanpo jardun ziren konpositore klasikoen mundu-ikuskerek bezainbeste. Euskadiko Orkestrak aurkeztu berri duen Pasioa izeneko programak aukera eman digu horietako batzuetara hurbiltzeko, obra garaikide batetik hasi, eta erregimen sobietarraren barruan idatzitako balletera, historiaren gainean marrazten dugun lerroan atzera eginez.

Duela bi urteko elkarrizketa batean, Andre Dzenitisek kontatzen du musika eskola zegoen eraikina gustuko zuelako hasi zela musika ikasten, inolako presiorik gabe. Kontrastez betetako obra sortu zen grina natural horretatik. Bere Postludium, hain zuzen ere, Dauka operaren postludioa eta markoa da aldi berean. Partituraren exijentziak estualdia sortu zuen tarteka metaletan, eta, hala ere, irudi konplexu eta zabala eskaini zuen orkestrak, Dzenitisek ehuntzen dituen koloreak argitsu.

Erich Wolfgang Korngoldek jatorriz Deception (1946) filmerako idatzi zuen Biolontxelo eta orkestrarako kontzertua eskaini zuten ondoren. Ordurako, Korngoldek Hollywooden karrera oparoa egina zuen jada, garai hartako soinu banden maisutasuna finkatuz. Pieza garrantzitsua da hau, bilbeari zein musikari dagokionean, bizia bezain trinkoa, eta Anne Gastinelen interpretazioan findua. Baina laburra da, eta akaso horregatik hautatu zuten bis gisa Max Bruchen Kol Nidrei barnekoia, orkestra, batuta zein bakarlariaren luzimendurako egokia.

Bigarren zatian, Sergei Prokofievek maitasun tragedia ezagunenarentzat idatzitako balletaren hautaketa entzun zen, Chichonen sena eta indarra guztiz azaleratu zituena. Izan ere, musikak biziki islatzen ditu jatorrizko izenburuaren izenondoak: bikaina eta deitoragarria. Hasierako Montesco eta Capuletoak eszenaren taupada bortitzak, minuetaren distira, Balkoi-eszena apartan biolontxeloek eta biolek garatutako gaia, eta Romeo Julietaren hilobiaren parean-ek ageri duen gordintasun gardena kritikariaren idatzizko lorratzak baino ez dira, premiazkoena entzutea dela ahaztu ez dezagun.