Otsoak Israelgoak, otsoak Uruguaikoak

Bada gurean, Hegoalde gurean, balizko kritikari serioek txikitutako film interesgarri bat, Uruguai eta Espainiaren arteko ekoizpena. Lobo feroz du izenburu eta No dormirás ipuin gotiko kasik aparta aurrera atera zuen Gustavo Hernandez bertan dabil zuzendari.

Euskal jendaia majoak hartzen du parte inor gutxik ondo trataturiko pelikula honetan. Bai filmaren sostengu ekonomikoan, bai kamera aurrean.

Basque Filmseko kuadrilla ausarta aurkitzen dugu kreditu tituluetan, kasu.

Nahiz eta txapela buruan munduan ibilitakoak izan, Bilboko Zumalakarregi etorbideko 48an dute egoitza. Hortik luzatu dizkigute (jada aspaldi zaharrean) El ataúd de cristal eta El hoyo proposamen esanguratsuak.

Bilbotik bultza jasotako Lobo feroz honetan, aipua ere merezi du argazki zuzendariak. Bilbotarra bera ere, Jon Dominguez. Kataluniako ESCAC eskola sona handikoan ikasia. El Hoyo-ren leinukoa. Nasdrovia-koa ere bai. Eta eta eta... Cinco Lobitos miresgarriaren argien eta itzalen sortzailea.

Bai, Hegoalde gurean badaukagu arrazoi sendo franko besteek dedikaturikoa baino arreta handiagoa eskaintzeko Lobo feroz honi. Lehenik eta behin, otsoak baditugulako maite. Basak direnak mantsoak baino gehiago, ez pentsa. Bigarrenik eta behin, Filmax etxea baita banatzailea. Eta Filmaxek badu ibilbide luzea zeluloidezko gure horrore kutunen zabalkuntzan.

Hirugarrenik eta behin, ariketa zinematografiko eder baterako eta jolas atrebitu baterako beta zein parada ematen digulako filmak. Izugarri joko aldrebes polita izan ohi da konparazioetan hastea, jardutea, zeure burua galtzeraino ere.

Lobo feroz hispaniar-uruguaitar-basko honek 2013ko pelikula israeldar batean ditu zimenduak eta abiapuntua, Aharon Keshalesek eta Navot Papushadok sortutako Big Bad Wolves izenekoan, hain zuzen ere. Egia esatearren, Quentin Tarantinok bere estimu oso-osoa eskaini bazion ere, pantaila gutxitan estreinatu zen Hegoalde gurean. Eta ez pentsa zorte hobea izan zuenik Iparralde gurean.

Urteak joan, otsoak etorri. eta ekoizle batzuei zera otu: bazegoen Israelgo pelikula haren bertsio berria egiterik, gurera (Hegoalde gurearen hurbilean den gure horretara, hots) moldatuz, egokituz.

Gizalegez, No dormirás-en gidoia idatzi zuen Juma Foddekin jarri ziren hartu-emanetan. Kataluniako Terrasan jaioa eta zinemagintzan ikasia den Conchi del Rio filologoari ere eskatu zioten istorioaren sortze prozesuan parte hartzeko. Juma eta Conchi idazten ari ziren bitartean, Gustavo Hernandezen konplizitatea lortu zuten.

Filmin plataforman Big Bad Wolves ikusgai dagoela aprobetxatuz, Lobo feroz-en ibilitakoek egin zuten gauza bera egin dugu guk, zinemamindu garenok, bi pelikulak konparatu.

Ez preseski hobea zein erabakitzeko asmotan, baizik eta munduko bost izkina ezberdinetan zinemak hartzen dituen manera diferenteak dastatu ahal izateko. Plazerez. Harriduraz. Maleziaz.

Biak alderaturik, zera baieztatzen duzu: nire irudiko, Israelgoak arreago jokatzen du kameraz eta gidoiaz. Lehorragoa da. Desosegu handiagoa sorrarazten du ikuslearengan; hispaniar-uruguaitar-baskoak, berriz, gore estiloarekin joko (eta maiz, jolas) egiten du. Krudelagoa da, nik uste, israeldarraren bukaerako irudia, eta igual (ez dakit), esperantzarako zirrikitu estu bat uzten du Hegoalde gurean ikusgai denak.

Gero gerokoak. Norberaren identitate arazo eta traumak. Gizarte bakoitzaren mamu propioei eskainitako tarteak. Gehitu detaile kuriosoa, hizkuntzakoa bada ere, bi munduen arteko diferentzia markatzen duena. Israelgoan, neskatoak akabatzen omen dituen hori bahitu duenak legearen ertzetan dabilen polizia du konplize. Balizko psikopata galdekatzen hasi aurretik, poliziak mendeku bila dabilen aita horri zera galdetzen dio, ea polizia onaren eta polizia gaiztoaren arteko trukoa erabiliko ote duten. Jatorrizko pelikulan «hemen ez dago ez polizia onik ez gaiztorik» entzuten dugu. Gurean, aldiz, eskarmentu handikoak garenez auzi horretan, honela erantzuten du psikopata hutsa den bahitzaileak: «Polizia onak ez dira existitzen». Bageunden ba gu. Hemen, Hegoaldean zein hurbileko pantailetan.