Diputatuek eta senatariek dute erretreten erreformaren azken hitza

Amaierara iritsi da erretreten erreformaren eztabaida Frantziako Parlamentuan. Elisabeth Borne lehen ministroak azken unean bozketa eragozten ez badu—Frantziako konstituzioaren 49.3 artikulua erabiliz—, erretreta 62 urtetik 64ra atzeratzen duen legegaiari buruzko azken hitza izango dute gaur goizean senatariek, eta arratsaldean diputatuek. Senatuan ziurra dirudi erreformaren aldekoen garaipenak, dagoeneko behin bozkatu dutelako erreformaren alde. Baina ez dago batere garbi zer gertatuko den Asanblean, eskuineko diputatu batzuek ez dutelako bat egiten buruzagitzaren baiezkoarekin.

Atzokoa egun luzea izan zen erretreten erreforman modu batera edo bestera esku hartzen ari diren eragileentzat. Batetik, sindikatuentzat eta haien deiari jarraituz zortzigarren egunez kalera atera ziren ehunka mila herritarrentzat eta greban daudenentzat. Bestetik, gobernuko eta LR Errepublikanoak eskuineko alderdiko buruzagientzat; lan franko egin behar zuten legegaiari buruzko zalantzak dituzten diputatuak erreformaren aldera lerrarazteko —edo, besterik ez bada, abstentziora jotzeko—.

Baina foku nagusia Asanblearen egoitzan izan zen, han bildu baitzen Frantziako Parlamentuko CMP batzorde misto paritarioa. Asanbleako zazpi kide eta Senatuko beste zazpi daude batzorde horretan, eta haien lana zen bi ganberek proiektu beraren moldaera desberdinak onartzen dituztenean testu bateratu bat jostea. Goizeko bederatzietan hasi zen bilera eta 17:30 aldera gai izan ziren testu bateratu bat hitzartzeko. Aldeko botoa eman zuten Emmanuel Macron sostengatzen duten zentro-eskuineko alderdietako bost ordezkariak eta LR Errepublikanoak eskuineko alderdiko bostak; kontrakoa, berriz, ezkerreko hirurek eta eskuin muturreko bakarrak.

Eskuina limurtze aldera, gobernuko alderdiek aldaketa batzuk egin dituzte urtarrilaren amaieran aurkeztutako lege proiektuan. Horien artean daude lan ibilbide luzeak dituzten guztiek 43 urte kotizatu ondoren erretreta hartu ahal izatea, 55 urte baino gehiago duten langileentzat kontratu finko bereziak sortzea (CDI senior deitutakoak), eta haurrak zaintzeko enplegua utzi behar izan duten emakumeen pentsioak hobetzea.

Erreferendum bat?

Proiektuak aurrera egingo balu, dela bozketa baten dela 49.3 artikuluaren bidez, indarra hartzen ari da hari aurre egiteko beste modu bat: ekinaldi partekatuko erreferendum bat. 2008an egindako aldaketa batean sartu zen halako tresna bat Frantziako Konstituzioan. Horretarako beharrezkoa da parlamentarien bosten batek proposatzea —gutxienez 185 diputatu eta senatari-, eta hautesleen hamarren batek izenpetzea (4,87 milioi lagun).