Albistea entzun

Bihotzeko hutsuneari poesia

Jorge Oteizaren 'Itziar elegía y otros poemas' liburuaren hirugarren edizioa kaleratu du Pamielak
Bernardo Atxaga idazlea eta Pilar Oteiza Jorge Oteizaren iloba atzo, Altzuzan, liburuaren aurkezpenean.
Bernardo Atxaga idazlea eta Pilar Oteiza Jorge Oteizaren iloba atzo, Altzuzan, liburuaren aurkezpenean. GORKA RUBIO / FOKU Tamaina handiagoan ikusi

Naiara Elola -

2018ko apirilak 6 - Altzuza

Haustura. Hutsunea. Bakardadea. Horiek izan ziren Jorge Oteizak (1908-2003) Itziar Carreño emaztea 1991n hil zenean zerrendatutako sentimendu andanaren artean hiru. Hutsik gelditu zitzaion bihotza, minduta. «Zure eskuen argiak nire esku hutsak betetzen ditu», idatzi zion Jorge Oteizak emazteari. Galera hark eragin ziona abiapuntu hartuta, idatzitako poemekin, Itziar elegía y otros poemas (Itziar elegia eta beste poema batzuk) liburua osatu zuen. Hain zuzen ere, Pamiela argitaletxeak liburuaren hirugarren edizioa kaleratu du.

Pilar Oteiza, artistaren iloba, hunkituta mintzatu da Itziar elegía y otros poemas liburuaz. «Itziar Carreñok eta Jorge Oteizak zuten emozio heldua azaltzen da». Argentinan ezagutu zuen Oteizak emaztea. 30 urte inguru zituzten biek. «Helduak ziren, eta bazekiten zer nahi zuten. Itsasoaren beste aldean sortu zen maitasunak hil arte iraun zuen, eta hori ederra da».

Benetan maitekiro agertzen da Oteiza bere poesien bitartez. Lehen pertsonan idazten badu ere, benetako protagonista Itziar Carreño da. Hitz goxoz mintzo zaio. Batzuetan nahasmena ere eragiten dio irakurleari; Carreñok, zenbaitetan, emaztea baino gehiago artistaren ama iduri duelako. Haur bat bezala mintzatzen da Oteiza, gezurrik esaten ez duen haur baten modura.

Alde horretatik, Bernardo Atxaga idazlearen irudiko, poema liburuan, Oteiza «tolesturarik gabe» ageri da. «Dena asmatua dagoen garaietan» olerkiek hunkitzea zaila dela defendatu du. Baina, oriotarraren olerkiek duten hunkitzeko gaitasuna ukaezintzat jo du Atxagak: «Itziarri [Carreño] eskaintzen dizkion olerkiak emozioz beterik daude. Oteiza ez da ezkutatzen, gardena da».

Izan ere, olerkietako batean, emazteak maitekiro deitzeko erabiltzen zuen hitza aipatzen du: «Enertxu». Gaztelaniazko energúmeno-ren laburdura litzateke. Astakirten deitzeko modu leundua, alegia. Maitasunez betetako adierazpenez gaindi, Oteiza poema horietan mindua agertzen da, traumatizatua zenbaitetan. Hala, erabiltzen duen idazkera ez dela «ohikoa» irizten dio Atxagak. Alde horretatik, artearen beste diziplinetan bezala, idazterakoan ere, gizartean eragin nahi zuela nabarmendu du.

Benetako izanaren gordailu

Itziar elegía y otros poemas liburuaren bigarren zatiak ez du zer ikusirik lehenengoarekin. Idazkera korapilatsuagoa erabiltzen du. Hiriari, urbanoa den bizigune horri, Arestiri eta Azurmendiri egiten die erreferentzia, besteak beste. Poliki, atentzio osoz irakurtzeko olerkiak dira, Atxagaren iritziz. Itziar Carreñori eskainitako olerkien ondotik, tolesturaz betetako poemak batu zituen Oteizak. «Letren artean propio utzitako zenbait hutsunetan erreparatu besterik ez dago Oteiza nolakoa zen jakiteko», nabarmendu du Atxagak. Azken finean, artistaren izana horrenbeste baldintzatu zuen hutsunea da liburuan ere gakoa, maitasunak eta idazteko moduan erabilitako hutsuneak, hain zuzen ere.

Sareko BERRIAzalea:

Irakurri berri duzun edukia eta antzekoak zure interesekoak badira, eskari bat egin nahi dizugu: Berria diruz babestea.

Zuk eta zure gisako sareko milaka irakurlek egindako ekarpenarekin, eduki gehiago eta hobeak sortuko ditugu. Eta, zuekin osatutako komunitateari esker, publizitateak eta erakundeen laguntzek bermatzen ez diguten bideragarritasuna lortuko dugu.

Euskarazko kazetaritza libre, ireki eta konprometitua eskaini nahi dizugu egunero; bizi zaren munduaren eta garaiaren berri ematen segitu.

Albiste gehiago

Kepa Junkera musikaria, gaur goizean, 'Erromeriak' disko berria aurkezten. ©OSKAR MATXIN EDESA / FOKU

‘Erromeriak’ izeneko diskoa kaleratu du Kepa Junkerak

Olatz Enzunza Mallona

Emakume panderojoleak omendu ditu lan berrian. 2018an iktusa izan zuenetik, diskorik kaleratu gabe egon da musikaria.

Belako taldearen kontzertu bat Donostian, iazko urrian. ©Idoia Zabata, FOKU

La Femme, Anari, Belako eta beste, Donostiako Boga Boga musika jaialdiaren lehenbiziko aldian

Uxue Rey Gorraiz

Irailaren 8tik 10era bitarte eginen dute festibala, hiriko zenbait tokitan. «Musika independentearen alde egiteko jaialdia» izanen da, antolatzaileen esanetan. 25 kontzertu iragarri dituzte oraingoz.

Luigi Anselmi idazlea, bere lan berria esku artean duela, Donostiako Udal Liburutegi Nagusian, liburuaren aurkezpen egunean. ©GORKA RUBIO / FOKU

Luigi Anselmi: Laguntasunari elegia bat

Naroa Torralba Rodriguez

Larrazkeneko argi-ilunetan poema liburua kaleratu du idazleak, Pamiela argitaletxearekin. Poema gehienak bere lagunei eskaini dizkie. Olerkien artean, Jose Enrique Urrutiaren irudiak daude tartekatuta

Arte Ederren udako ikastaroko antolatzaileak, atzo, Bilbon. ©OSKAR MATXIN EDESA / FOKU

Bildumagintza pribatutik publikorako saltoa, Arte Ederren udako ikastaroan

Miren Mujika Telleria

Arteari eta bildumazaletasunari buruzko udako ikastaroa antolatu dute Bilboko Arte Ederren Museoak eta Gondra Barandiaran fundazioak

Astekaria

Asteko gai hautatuekin osatutako albiste buletina. Astelehenero, ezinbesteko erreportajeak, elkarrizketak, iritziak eta kronikak zure posta elektronikoan.

Iruzkinak kargatzen...

Izan BERRIAlaguna

Zure babes ekonomikoa ezinbestekoa zaigu euskarazko kazetaritza independente eta kalitatezkoa egiten segitzeko.