Emakumeen ahotsei so

Emakumeen ahotsei erreparatzeko eta entzuteko ariketa kolektiboa egin du Pasaiak; herri mailako egitasmoa da, baina berdintasuna lortzeko borrokaren bidean beste aletxo bat jarriko duena. Pandemia garaian ere, hitz egiteko eta elkar entzuteko tartea hartu dute, horretarako espazioak sortuta, eta emakumeen kontakizun eta esperientzietatik abiatuta osatu dute Baina zer ari zaigu gertatzen? Pasaiako emakumeak pandemiako bizipenak partekatzen liburuxka ilustratua. Bertan, izurriteak Pasaiako emakumeei nola eragin dien bildu dute, haien bizipenetan fokua jarrita, eta diagnostiko komun bat egiteko ere baliatu dute prozesua. Kontxi Lopez Soriak eta Clara Wolfram Perezek dinamizatu dute prozesua, eta testua idatzi; eta Pasaiako Udaleko Berdintasun Sailak koordinatu eta bultzatu du lana, beharrezkotzat jo duelako «pandemia genero ikuspegitik ere analizatzea».

Lanketa egiteko, askotariko emakumeekin elkartu dira. Hain zuzen, herriko 44 andrek hartu dute parte liburuari forma emateko egindako lan saio, tailer eta elkarrizketetan: emakume gazteak, 50 urtetik gorakoak, zaintzaileak, migratzaileak, Berdintasun Mahaiko kideak, gizarte langileak, hezitzaileak, Jabetze Eskolako irakasleak eta beste.

Wolframek ziurtatu du prozesua ez dela bizipenen jasotze soil bat izan: «Ariketa askatzailea, ahalduntzailea eta sendatzailea izan da». Emozioak kanalizatzeko balio izan duela azaldu du, eta bizipenak elkarri kontatzeak, entzuteak eta entzuna izateak baduela «funtzio sendatzaile» hori. «Gainera, ohartu gara esperientzia antzekoak bizi ditugula». Lopezen esanetan, Pasaiako emakumeengana hurbildu nahi izan zuten jasotzeko osasun krisiak nola eragin dien, alor ezberdinetan: bizikidetzan, harremanetan, lanean, ohituretan, emozioetan... «Espazio ezberdinetan jasotakoarekin kontakizun kolektibo bat egiten saiatu gara». Oro har, jendea bere bizipenez «hitz egiteko gogoz» sumatu dutela aitortu dute, eta azpimarratu garrantzitsua dela tarte bat hartzea bizi izandakoa arretaz kontatzeko.

Saioa Iraola Berdintasun teknikariak adierazi du hasieran asmoa zela konfinamenduaren eta horrek ekarritako zama eta kezka guztien inguruan laborategi moduko bat sortzea, baina, azkenean, liburuxka bat egin dutela, «oso gaurko kontakizuna» duena. «Memoria oso aktibo eta bizi bat ekarri dugu».

Izurriteak sortutako ekaitza

Duela urtebete atzeman ziren aurreneko COVID-19 kasuak Euskal Herrian, eta, ordutik, koronabirusak guztiz baldintzatu du herritarren bizimodua. Liburuxkarekin, Pasaiako emakumeek garaiok nola pasatu dituzten jaso nahi izan dute, eta horren inguruko azterketa bat egin. Bost atal ditu lanak, eta, batez ere, pandemiak eta ezarritako neurriek Pasaiako emakumeen bizitzetan izan dituzten eraginak landu dituzte, hala nola alor ekonomikoan, lana eta bizitza pertsonala bateratzeko orduan, zaintza lanetan, ongizate emozional eta afektiboan, edota adinekoek etxean gelditzeagatik pairatu behar izan dituzten albo kalteen inguruan.

Lopezen arabera, prebentzio neurriak ezarri ziren jendea ez kutsatzeko, baina hartutako neurri horiek beste ondorio kaltegarri batzuk izan dituzte: «Gaitasun kognitiboak gutxitzea ekarri du, baita fisikoak ere; batez ere, adinekoengan». «Eta 80 urtetik gorako lau biztanletik hiru emakumezkoak dira», erantsi du Wolframek.

Andreek gizonezkoek baino larritasun eta kezka sentipen handiagoa izan dutela jakinarazi dute, eta Emakundek Berdintasuna pandemia garaian txostenean jasotako ikerketa oinarri hartu dute hori baieztatzeko.

Wolframek azaldu du nola momentu batean bizitzako dimentsio guztiak uztartu diren denbora eta espazio berean: «Demagun ni ama naizela, baina baita langilea ere; eta bat-batean telelanean ari naiz, haurrak etxean ditudala... Dena aldi berean eta espazio berdinean gertatu da».

Bestalde, bizi izandako emozioak jaso dituzte: hor atzeman dituzte, besteak beste, larritasuna, beldurra, kezka, tristura edota amorrua; baina baita poza, ilusioa eta bakea ere. «Bizi erritmo frenetikotik ateratzeko balio izan du». Azkenik, zailtasunak gainditzeko garatutako estrategiei heldu diete: batetik, norbere burua zaintzea eta ahalduntze ariketa egitea; eta, bestetik, estrategia komunitarioak eta egitasmo kolektiboak sortu izana.

Lopezek eta Wolframek azpimarratu dute garrantzitsua eta beharrezkoa dela emakumeei ahotsa ematea eta hitz egiteko espazioak sortzea. «Taldean lan egiteak, bizipenak partekatzeak eta sareak osatzen segitzeak alderdi askotan lagundu die. Erreminta inportantea izan zen». Aipatu dute ezinbestekoa dela horrelako espazioak mantentzea, «kontaktuan» jarraitzea. Ahalduntzea da asmoa.