Txakurrak, balkoiak, pribilegioak

Zalantza izpirik ez, txakurrak dira honetan guztian onurarik handiena atera dutenak. Eta pozten naiz. Merezi dute. Norbaitek, planeta higatuaz gain, honetaz guztiaz onura atera behar bazuen, txakurrak dira horiek. Nahikoa dute laztan edo paseo bat zurekin zoriontsu izateko, eta, paradoxikoki, une honetan txakurrak ateratzen zaitu zeu paseatzera, ateko giltza hortz artean estutzen duzun bakoitzean. Pozez zoratzen dago egun osoa etxean zaudelako, ez lanera alde egiten zenuenean bezala, zu itzuli arte etxeko jabe eta zaindari orduei zaunka egiten zienean. Kalera irteteko zure tarte horri itxaroten ziona, paseoan hainbat saretan endredatu, eta, berriz ere baztertzen zenuenean, bueltan, berandu oheratu, eta hara non isilean itxaroten zintuen zure izaren artean, gorputz ondoan zulo bat bilatuz, bertan etzateko. Gaur buztana pozik dantzatzen du, denbora ihesi doala, sareetan inoiz baino gehiago endredatu zaitezkeela jakin gabe, kontuz. Berak ez luke egingo.

Nik ez daukat txakurrik. Katu bat eta bi ume ditut. Uste dut katuak ez duela ezer jakin nahi, ez birusez ez pandemiez, ez ezerez. Sofa gainean jarraitzen du, tripaz gora, une honetako eguzki izpi preziatu horiek bereganatzen. Pentsatzen zergatik ez dugun behingoz etxetik alde egiten, eta ez diogun bake unerik ematen. Nazka-nazka eginda egongo da gu hemendik harantz entzuten, oinez, erratzarekin, dantzan, liskarrean, barrezka... partekatzen dugun airea xaboiaz zipriztinduz eta putz egiten, hainbeste kostatzen zitzaigun mendi haren tontorrera eramango gaituen burbuilaren zain.

Bi haur dauzkat, besteen txakurrak bezain zoriontsuak ia; jolasten, aspertzen, asmatzen, korrika egiten, haserretzen, deprimitzen, haurren ezjakintasun preziatu horretan zoriontsu direnak hala ere, nahi duten guztietan agertu eta besarkatzen gaituztelako. Haiek, ordea, txakurrak ez bezala, ezin dira kalera atera, zorigaitzean arma hilgarri bihurtu baitira. Hunkigarria da jendea ospitaletako biktimengatik (gaixoengatik ere bai, noski) balkoietan zarataka entzutea, baina oraindik ez zaio inori bururatu haurrengatik egitea. Bihotza urratzen dit leihotik burua atera eta ezezagunekin hitz egiten ikusteak. Nork esan behar zidan nahi beste ezezagunekin hitz egiten utziko niela. Ez dute balkoirik, ez lorategi xarmagarririk. Leihora ateratzen dira aire fresko eta eguzki izpien bila gizajoak. Ume pribilegiatuak dira, hala ere, ez zaie seniderik gaixotu, indarkeriarik gabeko giroan bizi dira, eta hilaren amaieran soldatak etxera helduko dira.

Nire soldata etxetik atera beharrik gabe iritsiko da, pribilegiatua naiz ni ere. Eskolako betebeharrak ordenagailutik egin ditzaket. Distantzian zaintzen ditut ikasleak, ebanjelioa bihurtu zaizkigun whatsapp-en artean, programa betetzeko dela irakurri badut ere. Ez dute beteko, ezta beharrik ere. Egunerokotasun duin bat merezi dute, guk bezala. Gure posta elektronikoak jaso, bideoren bat, talde konferentziaren bat eta gizatasun dosi txikiak: zer moduz zaude, zerbait behar al duzu, idatzi zer pasatzen zaizun burutik... horrela.

Nire bizikideak, ordea, lanera irten behar du oraindik, maskara eta eskularruak zorroztu lantegian sartzeko. Bart gaueko txanda egin eta berandu idatzi zidan esanez ia-ia etxera bidaltzen zutela kontrolean 37,8 graduko tenperatura eman zuelako, baina lantegitik irtenarazi eta aireztatzera bidali ondoren termometroak ez zuela jadanik 37ko muga pasatu. Muga horrek zehazten baitu etxera nor itzul daitekeen, baita nor geratzen den, eta arnastu, ukitu, segurtasun distantzia mantendu... Nagusiak gure familiaren osasuna arriskutik urruntzen uzten ez duen segurtasuneko distantzia hori, lankideengandik mantendu behar du berak. Goizaldean iritsi da, lotan geundela, higiene protokoloa burutu, eta estutu nau, besarkada horretan lasaitasunaren eta beldurraren artean eztabaidan egon naizen bitartean. Nire bizitza are gehiago kontrolatzeko eragin didaten beldur horrek besarkatuko banindu bezala.

Nik ez daukat atera beharrik, pribilegiatua naiz. Ni etxean geratzen naiz haurrak zaintzen, ikasleak zaintzen, etxea garbitzen, katua laztantzen, gizonaren zain. Ez daukat etxetik atera beharrik, gorputz ezezagunetatik babesten nauen atmosfera zeharkatu, eta erosketa azkar bat egitera ez bada. Apenas unerik gabe irakurtzeko, gitarra jotzeko, irratsaioa prestatzeko, hau idazteko... Zer esanik ez hau guztia hasi bezain laster Whatsappetik heltzen ziren promes intelektualak dastatzeko. Hala ere, pribilegiatua naiz, maite dudan lanbidea sortu eta zabaltzeko maite dudan aukera hau baino lehenago heldu zelako. Musika eta letrak sortzeko nire denbora mugatzen duenak oraingoan salbatuko nau, kontzertu eta diru sarrerarik gabe geratu diren kideei gertatu ez bezala.

Etxean geratzen naiz, eta zaintzen dut. Eta bat-batean konturatzen naiz XXI. mendeko emakume emantzipatu autonomo rockera naizen hau nire amama bihurtu dela, 1985ean Eibarko bere etxeko sukaldean sartuta, harri usaina hartzen ziguna, eta maitasunez zoratuta besarkatzen ninduena bere esku ajatu eta ile urdinaz, bere txabusina moreaz eta bere etxe moketatuaz.

Baina nire amamak balkoia zuen, Jardines kalera ematen zuen. Balkoi hartan jolastu ohi nintzen haren begiradapean. Kalera edo balkoira ateratzen ninduten Eibarrera itzultzen ginen asteburuetan, garaiko industriak kutsatutako aireak etxean arnasten uzten ez zidalako, horrenbeste maite nuen haranean itotzen nintzelako.

Orain berriz etxean itotzen naiz, balkoi birtualen artean endredatuta. Haurren moduan leihora ateratzen naiz berriztatu zaigun airea arnastera, geure buruarekin batera honetatik aterako dugun gauza garbi bakarra. Behintzat kalera itzuli eta berriz zikintzen ditugun arte.

Geure eskuetan dago airea garbi mantentzea kaleak isilik jarrai dezan, ito behar denaren oihuak entzun eta zulotik ateratzen laguntzeko. Txakurrekin bat egin dezagun horren gutxirekin konformatzen.