Iragarri ezinezko presidentea

Garaipenaren berri jakin osteko lehen hitzaldian, nabarmen apaldu du tonua Donald Trumpek. Adiskidetzeaz mintzatu da, «herrialdea berreraikitzeko». Kanpaina amaitu da, eta orain politikaren ordua dator. Alderdi Errepublikanoak gutxienez bi urte dauzka nahieran gobernatzeko, berak kontrolatzen baititu presidentetza eta kongresua. 2018an berrituko dituzte legebiltzarreko bi ganberak; bitartean, alderdiaren barruko tentsioak kudeatzen asmatu beharko dute errepublikanoek.

Izan ere, presidentea ez da alderdiko kide ortodoxoena: egun batean sutsuki defendatzen duena aise bazter dezake hurrengoan. Barne auzi gehienetan bat dator errepublikanoen ildo nagusiarekin, eta Barack Obamaren marka daramaten erreformak desegin nahi ditu. Osasunean, esaterako, bertan behera utzi asmo du asegurua izateko betebeharra, eta sistema publikoaren estaldura murriztu; osasun zerbitzua jaso nahi duenak enpresa pribatuetara jo beharko du ia beti.

Gobernu berriaren lehenbiziko urratsa Auzitegi Gorenean hutsik dagoen eserlekua betetzea izango da, ziurrenik. Antonin Scalia epailea otsailean hil zen, eta errepublikanoek blokeatu egin duteharrezkero Obamaren hautagaia; auzitegiko beste bi kidek 80 urte baino gehiago dauzkate, eta litekeena da errepublikanoek izendatzea haien ordezkoak ere. Auzitegiak hainbat gai polemikoren inguruan deliberatzen du, besteak beste, armen auzian eta ugalketa eskubideen inguruan. Trumpek ez du oso argi azaldu abortu legeak aldatuko ote dituen, baina Planned Parenthood sareari diru laguntzak mozteko asmoa babesten du.

Talka handiena immigrazio gaietan izango dute errepublikanoek. Trumpek zalaparta handiarekin iragarri du «zero tolerantziazko politika», baina ikusteko dago haren adierazpen hiperbolikoetatik zer den egingarria: paperik gabeko etorkin guztiak nekez sartu ahalko ditu atxilotze zentroetan deportatu arte. Errepublikano pragmatikoek, oro har, nahiago dute immigrazioaren auziari zuhurtzia handiagoz heldu.

Munduak ezagutuko du

Atzerriak ustekabean jaso du Trumpen garaipena. Galdera ugari eragin ditu haren kanpo politikak; alde batetik, presidentea bere adierazpen xenofoboengatik delako ezaguna; eta, bestetik, ez duelako argitu zein den bere plana Sirian, Iraken eta Yemenen zabalik dauzkan gatazketarako. Kanpo auzietako estratega errepublikano nagusiek bizkarra eman diote publikoki; ikusteko dago nor izendatuko duen Estatu idazkari, hark hartuko baitizkio diplomazia lan gehienak.

Kanpainan, Trumpek arinkeriaz hitz egin du atzerriaz. NATOrekiko konpromisoa zalantzan jar litekeela esan du, eta Ukraina, «funtsean, europarren arazo bat» dela; alderdikide askok eskuak burura eraman dituzte horregatik. Errusiako Gobernuarekin ere kontraesanezko jarrera erakutsi du orain artean. Alde batetik, lore ugari izan ditu Vladimir Putinentzat hedabideetan, baina, bestetik, Errusiaren hegazkin militarrak «botatzeko» mehatxua egin du AEBetakoetara hurbiltzen badira.

Errusiako presidenteak ere argi adierazi du nahiago duela Trump, Hillary Clinton baino. Bazekien hautagai demokratarengandik zer espero zezakeen: atzerri politika erasokorra, Libia eta Siriako esku hartzeak zorrotz defendatzen zituenez gero. Trumpekin aiseago moldatuko delakoan dago orain Kremlin; azken batean, ez dira oso lengoaia desberdinetan mintzo bi magnateak.

Beste herrialde batzuk ez daude inondik inora Trumpekin flirtean ibiltzeko. Iranek, ezer baino lehen, iragarri du akordio nuklearra bere horretan mantenduko dela; eskaintza bat baino gehiago, exijentzia bat izan da ia. Kubak «herrialdea eta tropak trebatzeko» ariketa militarrak iragarri ditu hurrengo asterako. Eta Europako Batasuneko gobernu nagusiek ere zuhurtziaz erreakzionatu dute: oro har kontserbadoreak izanagatik, aurreikusi ezinezkotzat daukate Trump. Haren inpultsibotasunak kezka eragiten du Bruselan. Mundua orain hasiko da Trump ezagutzen. Eta Trump, ziurrenik, mundua.