Egin klika, aukeratu berdintasuna

Autobusaren geltokian umeen zain geundela, lagun batek esan zidan bere bikotekide ohiari urruntze agindua jarri diotela, eta berak Bortxa aplikazioa jarri duela telefonoan. Eraso arrisku baten aurrean aplikazioan klika egiteko aukerak, ordea, ez zuen askorik lasaitzen. Izututa zegoen orduan eta orain ere. Bera ez da bakarra. Segurtasun Sailaren arabera, genero-indarkeriaren biktima diren 4.565 emakumek jasotzen dute Ertzaintzaren babesa. Besteak beste, 732 biktimak dute Bortxa telefonoa edo haren ordezko aplikazioa eta 66k eskolta pertsonala. Beraz, gurean ehunka emakume bizi dira bikotekide ohiaren hurrengo erasoaren beldur. Eta askoz gehiago dira, emakume guztien heren bat inguru, inkestetan adierazten dutenak bizitzan zehar indarkeria matxista modu batean edo bestean jasan dutela. Gehiago esango nuke, emakume gehienak sentitu dira inoiz deseroso edo mehatxatuak gizon baten erasoaren beldur izan direlako.

Biztanleriaren erdia beste erdiaren mehatxu errealaren edo potentzialaren beldur bizi den gizartea ez da askea, ezta demokratikoa ere. Baina egoera honen aurrean zer pentsatzen dugu gizonok? Zer sentitzen dugu? Zer sentitu beharko genuke? Zer egin beharko genuke? Askotan sentitzen dugu geure buruak ez duela zerikusirik indarkeria matxistarekin, ez diogulako inoiz emakume bati eraso egin edo hura bortxatu. Baina, indarkeria sexista ez da gizon jakin batzuen arazo indibiduala; aitzitik, egiturazko arazo sistemikoa eta unibertsala dela, emakumeen eta gizonen arteko botere-harreman asimetrikoen ondorioa. Matxismoa dago oinarrian. Eta matxismoaren biziraupenean badugu erantzukizunik.

Indarkeria erabiltzen ez dugun gizonok ez gara beste batzuek baliatzen duten indarkeriaren errudun; bai, ordea, indarkeria horren iturri den matxismoaren erantzule. Emakumeen bizkar dugun botereari eta pribilegioei eusteko erabiltzen den neurrian, gizonok emakumeen kontrako indarkerian erantzukizun berezia dugu, bai maila indibidualean, bai gizatalde bezala.

Indarkeria matxistaren aurrean ez dago neutraltasunik: hura elikatzen duen gizarte matxista aldatzeko ezer egiten ez badugu, arazoa handitzen eta betikotzen ari gara. Gizartea errotik aldatu nahi badugu, ezin gara prozesu honetatik kanpo geratu. Emakumeek historian zehar euren eskubideen alde egindako lan eta ahalegin guztiari batu behar diogu gure konpromisoa, erantsi behar diogu gizarte matxista hau aldatzeko gure jarrera asko aldatzeko ahalegina. Horretarako, uko egin behar diogu botereari, pribilegioei eta indarkeriari estu lotua dagoen gizon eredu hegemonikoari. Gizon izateko beste modu batzuk bilatu behar ditugu, askotarikoak izan daitezkeenak, baina betiere zaintza erdigunean jarriko dutenak eta berdintasunarekin bat etorriko direnak.

Gizonak berdintasunaren alde inplikatzeko sortu zuen 2007an Emakundek Gizonduz programa. Ordutik, hainbat prestakuntza egin dugu, horien artean aplikazio informatiko batean oinarritzen den Gizonok esan eta egin kanpaina. Aukera ematen digu gure jarrera sexistak identifikatzeko, konpromiso desberdinen artean gureak hautatzeko eta horien jarraipena egiteko. Webgunean eskuragarri dago eta dagoeneko 200 bat gizonek erabili dute.

Aplikazio batek hain errotuta dagoen arazo bat konpontzen ez duela jakin badakigu ere, benetako berdintasuna lortzeko teoria «aplikatu» beharra dagoela gogorarazi nahi diegu gizonei. Hitzetatik harago, konpromisoak behar direla. Emakumeek Bortxa aplikazioan klika egin behar ez dezaten, gizonok egin behar dugula klika behingoz benetako berdintasunaren alde.