Albistea entzun

HILBERRIA. George H. W. Bush

AEBen interesak lehenik

KIMMO MFNTYLF / EFE Tamaina handiagoan ikusi

Ander Perez Zala -

2018ko abenduak 2

Agintaldi bakarra egin zuen AEB Ameriketako Estatu Batuetako presidente karguan, 1989tik 1993ra, baina George Helbert Walker Bushi (Milton, AEB, 1924 - Houston, AEB, 2018) XX. mendeko gertakari politiko garrantzitsuenen erdigunean izatea egokitu zitzaion, izan haren erabakien ondorioz, izan hark eragindako gertakarien ondorioz: Berlingo harresiaren erortzea —eta Alemaniaren bateratzea—, SESB Sobietar Batasunaren desegitea, Gerra Hotzaren amaiera, Panamaren inbasioa eta Golkoko I. Gerra, besteak beste.

Ibilbide politiko luzea izan zuen, hainbat lan uztartu ostean: pilotua izan zen II. Mundu Gerran, petrolio ustiatzailea Texasen, Nazio Batuen Erakundearen enbaxadorea, CIA Inteligentzia Agentzia Zentralaren zuzendaria, gobernadorea, Ronald Reaganen presidenteordea eta herrialdeko presidentea. Zerrenda luzea izan arren, ezagun egin zen azken kargu horretan izan zuen atzerri politikagatik, batez ere Golkoko Gerragatik. 1991ko urtarrilaren 16an hasi zen hark aginduriko Basamortuko Ekaitza operazioa: AEBak buru zituen nazioarteko koalizioak 800.000 soldadu —500.000 estatubatuar— bidali zituen Kuwaitera, aurretik Irakek inbaditu zuelako. Bonbardaketak etengabeak izan ziren, eta hildakoak, milaka. Gerra Hotzaren osteko potentzia nagusia ziren orduan AEBak: «munduko ordena berria» aldarrikatu zuen Bushek, herrialdeak aurkaririk ez zuelakoan.

Aurrez, Panamako inbasioa agindu zuen, 1989an, herrialdeko buruzagi Manuel Antonio Noriega harrapatzeko: Kausa Justua operazioan 3.000 panamar hil zituzten soldadu estatubatuarrek; ondorio ekonomikoak ikaragarriak izan ziren, baita politikoak ere: Noriega harrapatu, AEBetara eraman, eta 40 urteko kartzela zigorra jarri zioten, droga trafikatzailea izateagatik. AEBen azken soldadua 1999an atera zen Panamatik.

XX. mendeko beste gertakari ezagun batzuen protagonista ere izan zen Bush: SESBen desegitean, eta Gerra Hotzaren amaieran berebiziko garrantzia izan zuen. Mikhail Gorbatxov SESBeko azken presidenteak atzo gogorarazi zuenez, AEBetako presidente ohiak zeresan handia izan zuen, eta «aliatutzat» jo zuen: «Oroitzapen askok elkartzen naute pertsona honekin. Aldaketa askoko urteetan elkarrekin lan egitea egokitu zitzaigun. Emaitza Gerra Hotzaren eta arma nuklearren lasterketaren amaierak izan ziren».

Atzerrian AEBen interesak lehenesteagatik, nabarmen handitu zen haren ospea etxean, baina ez zen nahikoa izan krisi ekonomikoari aurre egiteko; besteak beste, uko egin zion langabeei laguntzak handitzeari, eta askok enpatia falta egotzi zioten. 1992ko bozetan Bill Clintonen aurka galdu, eta politika uztea erabaki zuen —haren seme George W. Bushek hartu zuen Clintonen lekukoa—. Parkinsonen gaitza izan zuen hil aurretik.

Sareko BERRIAzalea:

Irakurri berri duzun edukia eta antzekoak zure interesekoak badira, eskari bat egin nahi dizugu: Berria diruz babestea.

Zuk eta zure gisako sareko milaka irakurlek egindako ekarpenarekin, eduki gehiago eta hobeak sortuko ditugu. Eta, zuekin osatutako komunitateari esker, publizitateak eta erakundeen laguntzek bermatzen ez diguten bideragarritasuna lortuko dugu.

Euskarazko kazetaritza libre, ireki eta konprometitua eskaini nahi dizugu egunero; bizi zaren munduaren eta garaiaren berri ematen segitu.

Albiste gehiago

Errskate zerbitzuak Kherson eskualdeko bizilagunak ebakuatzen. ©GEORGE IVANCHENKO / EFE

Gutxienez bost pertsona hil dira presa suntsitzearen ondorioz

Jone Bastida Alzuru

Zelenskik salatu du Errusiak erasoak egiten jarraitzen duela erreskate lanetan ari diren bitartean. Nazio Batuen Erakundearen arabera, presa suntsitzearen ondoriozko kalteak areagotu egingo dira datozen orduetan.

Erasoa izan den parkearen irudia. / ©Google Streat

Gizon batek gutxienez lau ume eta heldu bat zauritu ditu labanaz Annecyn

Imanol Magro

Umeetako bi eta heldua larri daude, ospitalean. Frantziako Poliziak erasotzailea atxilotu du.

Mike Pence AEBetako presidenteorde ohia, iragan martxoan Washingtonen egindako agerraldi batean ©Jim Lo Scalzo / EFE

Mike Pence presidentegai: «Beste garai batzuek beste lidergo bat eskatzen dute»

Ander Perez Zala

AEBetako estatuburuorde ohiak iragarri du Alderdi Errepublikanoaren primarioetan lehiatuko dela. Urteotan Trumpengandik urrundu da, eta asko kritikatu du; batez ere, Kapitolioko erasoan izan zuen jarreragatik.

30 migratzaile baino gehiago, 'Nadir' gobernuz kanpoko erakundeko itsasontziak erreskatatu ostean, matzean, Lampedusan, Italian. ©Concetta Rizzo / EFE

Italiako kostazainek 1.400 bat migratzaile erreskatatu dituzte Itsaso Jonikoan

Mikel O. Iribar

Herenegun eta atzo egin zituzten operazioak, Frontexen laguntzarekin.

Astekaria

Asteko gai hautatuekin osatutako albiste buletina. Astelehenero, ezinbesteko erreportajeak, elkarrizketak, iritziak eta kronikak zure posta elektronikoan.

Iruzkinak kargatzen...

Izan BERRIAlaguna

Zure babes ekonomikoa ezinbestekoa zaigu euskarazko kazetaritza independente eta kalitatezkoa egiten segitzeko.