«Fotokopiagailua zegoen gelan utzi gintuzten»

Marine Pueyok (Faltzes, Nafarroa, 1954) ez luke «biktima» gisa agertu nahi, baina kontatzen dituen pasarteek argi adierazten dute nolakoa izan zen Iruñeko Udaleko 2007 eta 2011 arteko legealdia harentzat: «Gogorra izan zen». Tentsio «etengabea», mehatxuak etxeko postontzian, urduritasuna, haserrea, Poliziaren jarraipenak, negar egiteko gogoa, egonezina... Denak nahasten zaizkio garai hori gogoratzean.

EAE-ANV alderdiarekin aurkeztu zen orduan ezker abertzalea udal hauteskundeetara: «Tradizio historikoa zuen alderdi bat zen, legezkoa, eta uste dut botere judizialari kontraesanak sortu genizkiola». Pueyok aitortu du, halere, haien zerrenda legez kanpo utziko zutela pentsatuta aurkeztu zela zerrendaburu: «1980ko hamarkadan Faltzesko plataforma ezkertiar abertzale bateko kidea izana nintzen, 1990eko hamarkadan Herri Batasuneko zinegotzia Iruñean, Euskal Herritarrok-eko parlamentari gero, eta orduan ANVn nengoen. [Yolanda] Barcinak [alkateak] osoko bilkura guztietan gogorarazten zidan».

Iruñeko EAE-ANVren zerrenda legeztatu egin zuten, ordea: «Harrigarriki, Euskal Herrian hiriburu bakarra izan zen». Pueyoren ustez, kalkulu politikoengatik: «Zerrenda batzuk legez kanporatuak izan ziren, eta beste batzuk ez, irizpide eta lege berarekin. Horrek bulkada politikoei erantzuten zien: balorazio politikoak egin zituzten, leku bakoitzean zer behar zuten, horren araberako etekin politikoak ateratzeko».

Etengabe baztertuta

Legeztatuak izateak ez zien legealdi normalizatu bat egiteko aukerarik eman, ordea. Pueyok oroitu du, hain zuzen, gainerako alderdiek baztertu egiten zituztela, arlo guzietan: «Egiten genituen proposamenak ez zituzten sekula onartzen, eta, are, batzuetan ikusten genuen nola guk lehendik egin eta haiek atzera botatako proposamenak ondoren beste alderdi batek proposatzen zituen eta onartu egiten ziren». Zaila suertatu zitzaion hori: «Ez da batere atsegina ikustea lau urtez saiatzen ari zarela proposamenak egiten, eta bulegoetan ere alderdiekin negoziatzen saiatzen, baina ikusten duzu ate guztiak itxi egiten zaizkizula». Komunikabideetan ere ez zieten kasurik egiten: «Oharrak-eta bidaltzen genizkien, baina ez ziren inoiz prentsaurrekoetara etortzen, ez genuen tertulietan parte hartzen... Ikusezin nahi gintuzten».

Gogorrena, halere, Baltasar Garzon epaileak EAE-ANV legez kanporatu zuenean bizi izan zuten Pueyok eta harekin batera zinegotzi zebilen Mikel Gastesik: «Sententzia batean ezarri zuten talde bezala desegin egin behar gintuztela». Horrek diruztatzean eta batzordeen parte hartzean eragin zien, baina ez bakarrik: «Udal bulegotik kanporatu eta fotokopiagailua zegoen gelan utzi gintuzten. Gogoratzea ere gogorra zait». Batzar garrantzitsu bat zeukaten justu, gainera: Hiriaren Egoerari buruzko Osoko Bilkura. «Barcina mintzatu zen, eta ondoren taldeek erantzun behar genuen. Baina ez genuen ez ordenagailurik, ez boligraforik... Ezer ere ez. Asko haserretu ginen, eta bilkuratik alde egin genuen. Korridorean eseri ginen, ez baikeneukan beste lekurik! Oraindik ez gintuzten fotokopiagailuaren gelara eraman». Dolu du ezein taldek ez ziela lagundu, ezta Nafarroa Baik ere, nahiz eta karrikan batzuek elkartasuna adierazi: «Faltan izan nuen babes irmoago bat. Ezin duzu kanporatu herritarren parte garrantzitsu bat parte hartze politikotik». 1990eko hamarkadan zinegotzi izan zenean baino bazterketa handiagoa sentitu zuen, baita «frankismoan baino errepresio gogorragoa» ere: «Normalizatuta zegoen merezi genuena jasotzen genuela».